Friday 11 April 2014

National Public Enemy Zingsol Journal

For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 1
THUPATNA Le THEIH MASAK HUAI THU TUAMTUAM PAWLKHAT Tutung Zingsol Journal thusuakte thuman lampan genkik ding cih taktak ciangin lungnop lohna tawh thadah ngiu ngeu hi. Phatna ding ka zon ciangin a design le laigualhte limsuaihte bek mah ka mu hi, tua nangawn a cover design zong zakdah huai mahmah laidep hi. Judas tawh kibang United Zo Organization pan Zangkong ah Zomi omlo hong cihna Press Conference bawlna man cover atung pen ah suangin tua nuai ah Global Zomi Alliance logo le 914 Zomi Awareness Campaign T Shirt man suang zen uhi.
UZO te haina pen kuamah in amau thei kha ngei lo zaw in, Kawlgam ah Anti Dictatorship Movement kici Democratic Wave hangin kum 25 val sung ZNC cih leh Zomi cih a zahtak thupi asa mahmah Kawlgam mediate mai ah a ui lu uh vapho lak khia in a taw kheng uh va lem kha uhi. Zingsol neih tak bel Zomi sungah aki nei sun journal cih bek mah phat ding om hi. A hoih thei pen in optimistic tak in ka phatna ding le ka kiheh nep theihna ding ka zon teh ka tan X lai English ah kisin Too Much Knowledge Make a Fool cih tangthu ka phawk hi. Pil lua siam lua cihna hilo in, mi lak lawh, thu thei kim lo kawmkal ah kipil sak in a theih sun tawh buai cih theih ding hi.
Anti Zomi nasep Pawite taw liakna Propaganda khat hi leltak hi. Leitung ah mipi ading ki at By law ahi zongin article khat ahi zongin laimal tawh na khat peuhpeuh lai ki at te adeihna le a bang ngimna hiam cih ettelna le telcianna dingin thu nih tawh ki en hi. Sunrise clause cih a deihte ading lampi honna le Sunset clause cih adeih lohte ading lampi khakna cih tawh tua lai ki atte deihna le deih lohna ki tel thei hi. 2008 Constitution bang pen galkapte ading Sunrise kici thei in, mipi te suahtakna, minamte thuneihna Sunset kici thei bekbek tawh ki at hi. Zolai tawh ki at Zingsol Journal ah laimai 24 pha in, Census vai tawh kisai laimai 12 val bang pha ding kisuak sak hi. Census thu a at dan kineih khem kawmkal ah 4xx Chin kici ding 914 Zomi kici lo ding cih thu tawh Zomi cih a sia lam pan bekbek in hemgenna, sianggenna, gensiatna cih bangin Zomite lamkhial in supna ding bekbek pen minam itna tawh adeih sak lua mahmah dan in sangak kamsiam tawh lai hong suaksak uhi.
Zingsol a semte en leng zong sanggampa ka nau Siambawi makai hi lai hi. A lai at teng uh mal khat ta in gen ding hi leng hun mawk bei in gen ding at ding hong tam lua ding hi. Tua te zong them khat a tom thei pen in kuppih kikna le thu dang a theih huai, a theih ding uh in aki lawm thu honkhat at ding kisam saphot in lai kong at hi. Siambawi neu lai akipan lai uk ahimanin banglai bute simding cih avek in ka hilh theih loh hangin tua hun lai Kawlgam galkap kiukna khuazingpi sungah censor temta pi a nawk tek laibu tampi sungah Kawlgam mi khat adingin pilna ngahna ding lai manpha ki at pen kasak စံပယ္ျဖ ူ magazine sim ding hanthawn ing. 2007 kum Sulfron Revolution sungin phone line teng aki khaksak ciangin activist tampi abukna uh ah ka paina khat uh pan ka nung theih leh 2004 khit in aki phuan 88 Generation Group ah junior leader lamte vive bawl ahih lam thei pan ing. General knowledge bek hilo ideology tampi ki at hi, a ki at ideology te zong kitukalh in, aki lehbulh zong om lua hi. Ei simna pan bang in a man thu hi ding hiam cih ei muhna pan tang thu en kik in aki zong tawm zong tampi om hi.
Kawlgam suahtakna alaksak zo sangnaupang activistte in a khang akhang in British kumpi hun lai pan bek ahi lo 1962 khit tuni dong kum 50 val galkap kiukna khuazing pi dawi havang kawm ah mipite thuman thutak tawh lamlak uhi. Aki sapna tungtawn in a nuntakna uh ki pia khia in, sihna, supna baina, khantawn thong tanna bek ahi lo thau tawi in galdo uhi. Sangnaupang veve a tam zaw in bel British hun in kumpi nasem, 1962 Bo Ni Win hun pan tuni dong kumpi nasem bek ahilo kumpi mai zongin apilna uh tawh a gilpi ading nasem tam zaw uhi.
National Public Enemy Zingsol Journal
For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 2
Kawlte sangnaupang mintawh mipi supna ding asep uh muh hak phial zah dongin sangnaupang min in vang nei hi. Kumpi in zong amat ahen hangin sangnaupangte tawh kikupna anei sim veve tham hi. Na gamvai nasep khol in, gamdang ah kumpi scholarship tawh sang va kah zaw in a cih tam mahmah hi. Activist atam zaw in sang thei lo in, a nuntakna uh pia khia zaw in gam le minam ading aki pia khia tam zaw hi. Kumpi scholarship sangin gamdang apai vingveng zong om lua hi, tuate mipi in ki thei kha hetlo in tangthu ah zong ki za kha ngei lo ding hi.
Zomi Siamsinte eleh bang dinmun ah ki om hiam. A gilpi tawh abuaite apilna zon uh tawh agilpi ading khasum hoih sanna ding azang kitam pen cih din mun pan tuhun 2014 Myanmar Census ah minam min azuak CHIN suah ding in a kuku honkhat om cih dong ki om hi. Siamsin khanggui en kik leng mipi ading gam le minam ading a sem, aki pia khia cih theih ding pen kei zakna le muhna ah them khat om sam hi, tua nangawn minam vai ah Zomi cih minam min sangin Pawite nungzui CHIN a suak bek hilo, mipi bup zong CHIN kicih ding hong lam lak khial ki om lai hi.
1961 lai in Taunggyi Assembly akah Pu Mang Tung Nung tawh kithuah Hill Chin Student Union President Pu Chin Sian Thang tawh hong kipan hi. Karen National Union bek ahilo Kawlgam Eastern lam bup Mualtungmite Federalist Revolution bek ahilo, Kawlte Democratic Revolution tangthu ah ki ciamteh U Pau zong omlai hi. Kakan uh ciangin Sihzang sanggamte Lt Col Thian Khua Khai tapa hi, sangkah laitak mah U Nu nung zui in ခ်င္းဦးစီးတပ္ min tawh Bo Ni Win kumpi na do hi. Tua thu hangin apa za khan ding kipelh in Lt Col za bek tawh pension kipia in galkap pan kikhawl sak hi. U Nu in Ni Win khutnuai ah gual lel in a lut kik sam hangin azui lo Kawl gal ado suak, hun haksa pi kici phiat-li-phiat te aki pan a sih dong amipihte theih khak pih loh kal in Karenni gam pan in leitung hong nusia khin hi.
Kawlgam suahtakna ngah khit gam le minam ading nasepna hangin Court pan sihna akipia sangnau pang khat bek ci’n aki ciamteh Salai Tin Maung Oo zong om hi. Asho Chin sanggamte hi’n 1974 kimlai in tua hun lai Chin Literature and Culture Committee makai Secretary hi. Zomi sungbek ahi lo Sangnaupang bup kici thei Rangoon University compound ah mikim tungah avang pha in thunei mahmah ci uhi. Kawl kumpi lampan in a min daina dingin Communist khat in gensia uhi, a taktak amah Democratic hi’n gamsung ah apai sim zel theih zong U Nu nungzui People Democratic Alliance tawh kizom hi. A nuntak sung bek mipi makaih lamlak bek ahi lo a sih khit dongin makaih zo kici thei hi. Rangoon Insein thongpi ah kuamah theih loh kal in zankim laitak aki that ding ciangin nakpi takpi a ot kiza hi, “Comradeste(lawmte) aw kei tu in Ni Win nungzui uitalte in hong that sim ding hi ta hi, ka sih khit hangin no adam lai te in I gualzawh dongin ei nasep manpha na zom un” aci hi. Tuni dong Kawlte in Salai Tin Maung Oo thu gen le uh akhi tui luang keuhkeuh lai uhi. 1974 kum lai in zankhat aki za nunung pen hong thu vaikhak na tuni dong mipi lungtang sungah kithawn teutau lai hi, hong vaikhaknate zong mit in muh theih ding hong naita hi.
Asho sanggamte tawh Pyay ah 2000-2004 kum sung ka om lai un ka ki thuah ngei hi. Asho Chin cih amin uh le Salai Mai cihte tawh ei minam sung buaina tampi kineih lawh mah hi. Aihang in amau pen adang Zosuan te sangin Lia le Tang kici Zomi kici diak Tedim kampaute tawh kibang pen uhi.
Kampau thuk mahmah honkhat kibang hi hang, ki dot pak in Vok, Ak, Ui, Su, Zang,Lu cihte kibang hi, adang kan leng zong kibat ding tam lai ding hi. Ei dan zong kibatna pen en leng om ningneng in, phiah ning neng uhi, zu le voksa duh mahmah uhi. Galdo siam in galhang mahmah uhi. Leitung galpi WWI le
National Public Enemy Zingsol Journal
For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 3
Kawlgam tualgal pan kipan milak ah galhang minthang Zomite ei ki sak bek na hilo hi. Asho sanggamte galhang kan leng Kongbawng kumpi kipatna ding ah U Aung Zay Ya khutnuai ah galmai samai ah asi ngam in gal ana do tampi om uhi. A ki do zolo Monte kulhpi te phukhia masa ding aluang kham in gal ana do pen Ashote tam ci uhi. Pilna lam pan zong Yaw Adwin Win U Bo Hlaing pen a Pute alawmte in Mg Chin ci’n na sam uhi. Ashote atam zaw mangthang khin in, Kawlte asuak khin uhi. General Aung San akipan Bo Than Shwe dong Asho Chin sisan kihel hi.
Mualkawm ken kawm pan Leitung ah WWI tawh alut kik Zomite, ci al bek kisam Zogam nuntakna pan ki mit keuh in leitung nopsakna athei Zomite in kum zalom 20 kipat ciangin pilna laitan thupitna, sum le pai manphatna hong ki thei hi. Sang kikah in pilna tawh khasum sang kumpi nasep nopsakna ki thei hi. Kawl kumpi nasep khasum sangna bek ahi lo sumbawl nasep kithei in, ci pua pan kipan in sai van pua, ngum le kham diamond pua, thaupi thau no pua, zavom cing, zakang pua, uranium pua dong bek hilo mizuak dong kisem ta hi. Kawlgam mizawng gam sangin anop zaw Africa gamte, Asean gamte, USA, Europe, Australia,Japan cih leitung gam haute dongah ki tungta bek tham lo, US pai lua kisa anel ciang Canada, Jamaka cihte, kheng kha liang in Cuba atung zong ki om hi. Khapi tung kahzo nai lo bek ki suak hi. Kawlte in leitaw le tuitaw ah zong leng Zomi te om ding hi kici uhi.
Khasum kha khat 10-15 Kyats kisang laitak tualgal hong pian ciangin zong Panglong Thukimna tung ah cihtakna, sum deihna, gam le minam vai thu muh lohna hang tawh ut lo pi in Kawl kumpi lam pan kido hi. Karente in khasum hong pia nuam lo, hong neu muh lai uh ahimanin kithang pai in, Karen lam pan kido lo in U Nu kumpi lam pan kido ahi hi.
Zomite in Zo I , Zo II, Zo III akici Chin Battalionte ah Commender te British Colonel za vive kikim uhi. Chin Battalions dangte in Kawlgal dopih nuam lo, ei tawh kisai lo acih laitak in Kawlte lam pan gal ado masa Chin Battalion I pan Commender Col Rang Thiau hi. U Nu tanu khat(Than Than Nu) tawh kiteng sakding cih kamciam le Zomi sungah Brigadier za ngah masa pen ding cih kam ciamte hangin U Nu kumpi lam pan gal ana do hi.
Ei khasum sang zong etkul lai, Chin I te galsung ah lutta ahimanin Tedim kampau Chin IIte in Kawlgam tualgal ah kilut hi. Karen naupang ih mu thei lo, a zol hak, a thu mang lo om leh CHIN te hong pai cih tawh kikhem leh dai pahpah in kizol nop hi. Gam sung gal lak bek hilo, khuasung mipi lungphona ah Zomite khut lum tawh mi tampi mah si ding hi. 1974 Rangoon University ah Sangnaupangte tawh Bo Ni Win kumpi U Thant luanghawm kituh lai in University huang a buluh pen Chin Battalion II kici Tedim kampau te hi. 1988 ah zong khuapi sungah mipite thau tawh akap phial Zomite mah hi. 2007 kum in zong Zangkong ah mipi thau tawh akap Chinte hi hong kicih ciangin kidah mahmah in, ki nial napi ei le ei aki nungtheih ciangin sniper khat kihel veve lai hi. 1962 khit khuasung ah operation om ding ciangin sanggam meltheih sangnaupangte ki gen sim ahimanin sanghuang sung pan Zangkong khuasung ah meltheih te kiang sawm ki giak hi.
Mun khempeuh ah Kawlte khutnuai ah ki om ahimanin thangpaihna tawh Kawlte that ding ki kih lo in, muh bangbang kikhap phial ci uhi. Communist Party of Burma te mikhawi sim Brigadier Kyaw Zaw thu tungsiah te kiang akhia Col Song Kho Pau galkap pan aki tawpsak na hangin Zomi sungah minam vai khanlawhna pi hong kipatna khat hi. Bo Ni Win in zan khat amang ah Gunkhawm pan si bekbek gun dimin aluang cih mang aman hi. Mang khia thei Kawl phungzite adot ciangin Zomite in Kawlgam hong uk ding cihna hi aci uhi. Bo Ni Win in adal kholhna in Gam Ngai khua huam pan apiang suangsante
National Public Enemy Zingsol Journal
For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 4
puasuk in Zangkong ah Pyituh Hluatdaw Innpi khuhna in Kawl ngeina tawhယၾတာေခ် kici hi. Zomi in ami in a uk sangin kumpi inn tungah a suang khuh in hong leh bum kik khol hi. Mingaladong Galkap zatopi ah medical check up in apai khat in Major Thawng Bawi kiangah mah le amah Asho Chin ka hi aki ci Bo Than Shwe hun sung Depeyin khua ah Daw Aung San Su Kyi aki suam lai in mitampi a ki sat lup ciang, 1988 khit mi tampi a sih nate phawk kik in Bo Ni Win mang mat ka phawk hi.
1988 sungin zong Mandalay ah Siamsin makai nih mipi lungphona ah makaihna hangin galkapte kap lup om hi. A min uh leh a tangthu uh tudong aki cian in kikan zo nailo hi, kei kan zawhna panin bel Tahan ah Sihzang sanggamte khat pa dingin kazakna om bek hi. Tudong aki theih loh pen launa tawh kidim ahimanin a innkuan pihte un a gen khiat ngam loh hang uh zong hi kha ding hi. 1995 pawl in Mandalay Siamsinte in thu zaksakna angahna uh pan hanpi aki tuah ding ciangin aluang hawm uh va tuah sak ngei uhi, kuate hiam cih zong amin tawh thei lo uhi. Zomi Siamsin makai nih a na ki thahsak lam tua pan in aki thei kha pan hi.
Siamsin sung pan upna le dinmun kibang gai lo hi ta se mah leh 1962 khit makai sung pan Pu Chin Sian Thang (ZNC)Salai Kip Kho Lian le Taang Nang Lian Thang (CNF)te akipan 1988 lai a Pu Go Sawm Khup (LZI, ZIUSA) Pu Hang Khan Lian (GZA, ZIS), 1995 khit Pu Zo Khup (ZRA, WZC-ZIA) le Pu Heavy Piang, Pu Kham Min Thang (ZRA)te Zoheisa Unit, 2007 Sulfron Revolution lai in Kalay ah Kawl Phungyite ciapteh dialsan piak Zam Thuam (Chin Forum), Deric(CNP), Sawmtung (USA)cih bangin 2007 Kalay ah Siamsin makai mi5te dong gam le minam ading anuntakna uh apia khia Zosuan Salpha tampi mah om hi.
A diakdiak Pu Chin Sian Thang tawh kisai aki theih pih kha lo khat pen Pu Tun Kho Pum Zangkong ah Pakistan Ambassy na lutpih sim, Rangoon University ah a inn buk ah nasel sim hi. Zomi Siamsin khat in ana huh simna pan in India ah Pu Tun Kho Pum hong suamlup sak Luseite ading Mizo National Front, Mizo National Revolution, Mizoram State piang khia cih thu om gige hi. Tuni dong India gam North East ah Revolution kipawlna tuamtuam tampi te khaici kipatna khat ahi hi. Kawlgam ah bel tuni dong aki hanciam Panglong Thukimna tung aki phut Democratic Federal Union taktak ngahna ding kipatna 1961 Taungkyi Assembly ah tualai Chin Affair Minister Pu tawh hang san tak in thu kitang nial sitset Siamsin makai na hi leuleu hi.
Nidang in vaimim cim ne lokho in, sabeng in, galman in an khing kham, nuntak nuam Zomite hi. Nek le dawn kicing sak in ci bek kisam ci’n ci omlo sa limlo cih paunak anei Zomite hi. Ei le ei gal le sa in kiman zel, Kawlzang pai in Kawl le Shan gal man zel(gamlak ah a pasian thu lungngai lutol tamtuak), gun khawm kikheng lo, leitang beita in tuitawh kidim ta ahimanin leitung ah eimah gal hat pen, vang pha pen hang ei ci’n gal aih la, sa aih la cih bangin hanla asa Zomite hi.
Gam le minam ading British gal ado bek hilo a mipihte khualna in British khut sungah aki ap Khuasak hausa Pu Khai Kam te pata pen Zomi sung pan Zogam aki tun zawh Gunkhawm akheng khia kik leitung thak kici thei Zangkong mu masa dingin ki um hi.. India le Burma kizopna ding lampi hong ngen machine gun nei bek hilo thaupi nei British te tawh Kalay ah kimuhna ah Zogam leitang kal khat zong hong suan kha kei un aci giap Zothau muang Zomite hi. Zomite kimuangna ahi nidang in Zothau nei masa Guite beh Pu Mang Sum uh thau lawng khat neih zong a vangpha pen dingin la kiphuah in minthang mahmah ngei hi.
National Public Enemy Zingsol Journal
For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 5
British tawh kido na ah amun hoih pan gal ki pang hi. Mual dawn ken kawm pan gal kipang hi. Tua ding mah in, gal panna in lah amun hoih, nuntakna ding lah nek khop om ahimanin Shan gal Kawlgal daihna Zogam ah kilal hi ding cih ki um mawh hi. Missionary te bangin Zogam pen Pasian in Friday nitak lam pawl kipat in abawl hi ding in Saturday ni hong tun ciang tawlnga ahimanin hoih khin zo nai lo hi ding hi ana ci liang uhi. Mikang galpang laitak samat nei leh inn ciah pih ngeingai in hanla tawh a mual suah Zomite, an tuh hun, anlak hun ciang galpang lo in lo akuan Zomite, galte sungah a thagol penpen mah a zalian pen ci’n muitui tak in akap khia Zomite hi.
Pasalte bek hilo numei nangawn galdo in adiang Zomite hi. Siallum kulh kidona pan Sihzang sanggamte numei tampi in Zogam leitang ading anuntakna pia khia in gal nado uhi, pahtawina a mual suangte uh en leng numei tampi amin uh kimu hi. Zogam bek hilo Kawlgam bup ah British galdona ah anuntakna pia khia numei san atampen na bek ahilo, numei min om na bek pen Siallum Kulh ah kimu hi. British in Asia gambup alakna uh pan galhang pen Victorious Cross ngah 4 te sungah Zomite tawh kidona Siallum Kulh pan khat aki hel na en leng bangzah pi haksa tak in Zomi tawh na kido uhiam cih kimu thei hi. Haka Falam cihte bangte tawh kidona tam het lo hi.
Bangmah peuh mah sup lawh bailawh sih lawh in British galpi ado lo hi na pi in amin ngah bel Taichun Ukpi Con Bik hi. A khuapi uh Lai Lun etcikna dingin Falam ken bang ah British kumpi in mun na la hi. A kisam kumpi zum inn le lo te lam dingin bek hilo ek luak ding dongin na sem ding Vai, Sen, Gualkha cihte dongin na koih uhi. Taichon en cik dingin district zumi ki phut ahimanin khuapi suah hi. Zogam ah Kamhau gam, Sukte gam uk dingin British te koih ahi tualai Pu Kam Hau sisan Pu Hau Cin Khup Tonzang innpi tawh hong kibang lo hi. Tua hunlai system zat en leng kitel pah ding hi. Falam khuapi le Tonzang khuapi background ki bang lo hi.
Burma lam ah Kawlte sapna zui in Chin Hill ci’n India lam pan Vaite sapna zui in Lusei Hill kici Khamtung Zogam hi. 1947 Panglong ah Hill Chin pan gam ukna a gol pen leh thunei pi pen cih tawh Tonzang Innpi Pu Pum Za Mang aki sam hi. Pawite lampan in Zahau, Taichon le Za Ngiat ukpi om dimdem sung pan Za Ngiat Hausa pi Pu KioMang kisam bek hi. Mangkang gal na do lo, gal na lel lo in, ki ukna nawngkai sak zolo in a thu na mang uh ahimanin British in zong koih khong lel hi. A etcik nading ken bang tung Falam ah zum hong ziau hi. Panglong ah mi tawh liangko kikim in aki ho zah dingin zong na ki sam kim lo pah hi.
Chin Hill bup ai Tonzang innpi bek tawh kiho ding kicing salo ahimanin mi cing sakna in Za Nyiat te ana kisam ahi hi. Zahau le Taichon innpi te in tudong mah a lung sim tawng uh pan Panglong Agreement recognized nuam het lo uhi. Amau muhna pan in en leng khial kici thei lo hi. Mizah in British gal na do lo uh ahimanin na lel lo uhi. A kikoih khong hi lel in British khutnuai ah zong surrender ngei het lo uhi. India-Burma kizopna kikal ah kisam lo ahimanin British in zong koih khong lel hi. Amau ading aheh huai dan pen 1947 Panglong Agreement hangin Union of Burma sungah kiguang kha dihdih bek hilo in 1948 Falam Assembly pi hangin a ukpi hausa thuneihna uh sup lawh ta sawnsawn uhi.
2007 kum ciangin nidang tawh kibat lohna ah bel mipi sung thau tawh akap sniper khat aki hel hangin atam zaw in mipi tawh ki ding khawm ta hi. Zomi min tawh thu man lam le mipi lam pan ki ding bek hilo ki makaih ta ahimanin mite tawh liangko kikim in thong kikiat lawh ta hi. Sule ah galkapte in Japan journalist pa akap lupna uh video zong Zomite mah camera in record in Japan Ambassy kipia hi. Kum
National Public Enemy Zingsol Journal
For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 6
zalom 20 kipat aki pan damdam in pilna, khanlawhna, nuntakna, thumuhna te mitawh liangko kikim din mun bek hilo in, kum zalom 21 ciangin minam dangte zong ki makaih zo dinmun ah ki tungta hi.
Leitung ah minam dangte banglo in ei tangthu ziakai ta leh ei upna man kha bilbel hi. Aungta Pasian Christian Biakna hangin Pasian thupha kisang in khantoh ki manlang zatzat hi. Khantohna aki manlang hangin pilna, thu theihna, thu ngaihsutna ki leh kim thei mahmah lo in, minam dangte buaina lo tampi ah ei kibuai se hi. Biakna ah theology le doctrine kibat loh pen leitung bup thupiang hi napi Zomi te ki bat loh pen ei le ei thu lamdang kisa pong in ki tuam muh in zum na ding loh ah ki mai zum hi.
2014 census ciangin minam min Zomi kicih ding na ngawn a kihilh, aki nial, aki tawng minam te kisuak in nak zum huai mahmah hi. Naga te Mizo te in Chin hi kei ung acih hangin a buai uh kitam zak lo hi. Kachin te in minam khat bek min nuai ah Code 101 tawh bek ka om ding uh acih uh hangin a buai uh ki tam zak lo hi. Kachin ut vet lo, Kachin hi lo aki ci sitset Lisu te thugen na dong bel kikan kha lo cih ding hi.
Japan te Nipon kici napi uh Japan zong sang thei uh ei Chin kici nuam lo Zomi bek deih in ki hai lua ci hi. Japan te Nipon hi ta leh Japan hi ta leh aki bang in sangthei in, a Boshido Sprit tawh nungta uhi. Dutch, Netherland, Holland cih min thum tawh leitung gampi khat zong a om lam kiphawk lo hi.
WW II galpi ah gal lel in neuclear thau tawh vut le vai suahna pan nungta kik in khang nih sung phial in leitung ah khangto pen gam hau pen suahna in Nipon Boshido Spirit hang hi kici hi. Kawlte in Burma cih Bah tawh lungsim thala in galkap kumpi gilo bangzah in atha hat zongin ka do zo uhi ci hi. Zomi te in zong mi lak ah mibatna ding CHIN kicih vaivai sangin Zomi kicih Z tha tawh ki lungsim thahat zo bek hi. Ki itna taktak ki pumkhat na taktak ki ngah zo bek hi. A nungta Pasian ei biak aki bat hangin ei theology , doctrine le baptism te kibang thei lo ahimanin ki pumkhat taktak zoloh na pan Zomi cih Z Spirit tha in ki pumkhatna hong ngahsak zo bek ding hi.
Zingsol Journal Thusuakte Thuman Lampan Atom Kimcing Hilhcian Kikna
Zingsol Journal thusuahte ah 1988 khit Kawl kumpi policy pi ahi Gam Thubulphuh Thum hong suaksak uhi. Kawl gam mi khempeuh vaipuak hi, zuih ding hi mah hi. Tua thu in No 1) Belpawl gam ki khen khap loh ding No 2) Kawlgam mi khempeuh kipum khat ki-itna uitui buaksuah loh ding 3) Gam le leitang tungah thuneihna kipkho tawngtung ding cih suaksak uhi. Aihang in 914 Zomi hong pampaih in, 401-453 sungah ei tawh kituak tek munte pan Chin kicihna pan Zomi ah uilut ding han thotna Editorial pan at ahimanin Code 402 Meiteite zong akihel Chin State minam 53 hangin ei gam leitang kisum thei, tualgal piang thei bek hilo, 914 Zomi anialna hang un minam sung kisiatna tampi hong piang hi. Minam 10 val in hong ki khenkham Tedim kampau Zomite angeina mah bangin minam 10 in om ding zong han thawn tawh kibang lai ahimanin Zingsol Journal in a Thubulphuh Thum suahsak uh tawh ki kelki pah hi.
Zingsol Journal sungah thusuakte pen Zingsol Journal nasemte ngaihsutna bang hikim lo hi cih tawh bangmah akhiatna omlo paulap thu at uhi. A deih bang un agel lam uh apatna pan atawpna dong en leng kithei hi. Lai nasep suahtakna omlo Kawlgam ah laibawl nuam, vaipuak la ngam lo Zomite lungsim hoih lo khat hi. Utna teng deihna teng suaksak in mawhna om leh athuak ngam lo pasal vai hetlo nasepna hi. Journalist Ethic sungah kihel lo thu khat hi. Tua bang thu suahsak sangin sep loh ding hoih zaw hi. Anti Zomi CHIN deih pawl khat in SIAM BAWI aw ka up mawh sangin nak pil taktak teh ci’n a facebook ah
National Public Enemy Zingsol Journal
For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 7
phat uhi. Tua bang mite bang hiam cih akhang gui uh sut ding hi leng personality hong tam ding ahimanin kipau lo in ki nui hiu hiau bek lel hi.
Page 1: Cover ah Memorial cih tawh ZBC le ZTC thu ki at suaksak in Chin nusiat Zomi kicih supna baina piang cih suaksak nuam lua kisa Zomi kicih nopna mipi sungah thapia kha zawsop uhi. Kawlgam census ah Zomi koi lam ah bangci ding cih thulu zong suaksak in, mipi in 914 Zomi kicih ding thu a upmawh loh pi in khua phawk sak uhi. UZO te PC bawlna Photo a tungah suaksak in anuai ah GZA logo le 914 Zomi Awareness Campaign T Shirt silh khangote man suaksa tazen se uhi. Zingsol Journal bawlte adeihna uh ki mu thei pah ahimanin mipi ki heh mahmah hi.
Page 2: Endik Pu laikung pan in 2014 census laidal hangin mimal sung buaina, minam sung buaina tampi piang sak hi ci hi, piangmah ding hi Zomi te ading in minam min taktak ki at thei ta ahimanin kibuai zo mah hi. Thunei uliante thu gen zong ki khelkhel hi ci hi, U Khin ye thugen kikhel lo hi, 914 tawh kisai phadiak in agentehna a kidong thute kibang lo ahimanin adawnna kibang lo hi. A zaknop loh pen uh ahi Zomite in 914 pan Zomi kici le kingah hi cih thu zong kihel mah hi. Census ciangin 914 Zomi pan apiang asia aphate ading kigin kholh ding gen hi.(khangthakte dong ah kiluah ding .. asia lam pan thuak ding dan in at hi), 914 Zomi kicihna pan a sia apha om mah ding hi. Zomi sungah kipumkhatna hong piang ahimanin ki hampha hi, Zomite ki pumkhatna hangin asup lawh abai lawh om ding ahimanin asia himah hi. Cenus ah 914 pan hong piang khan lawhna ki pum khatna ki thutuahna kilemna, ki buaina te theih ding hi. 914 hangin Zomite khuaphawk sak, Census ah thugen ding pen mimal thuneihna khensatna hi ci, Census hangin Zomi kicih ding a lunggulh Zomite ki khua phawk mah hi, ki thutuak mah hi, kuamah thupiakna zawh thawhna tawh aki gen minam min hilo in, mimal kim khensatna thuneihna te kigawm khawm minam min taktak ahi hi. 914 ahi lo 4xx te pan Chin na cih teh Zomi zong kici thei hi ci, 401-453 sungah ei tawh kinai huai pen namke tribal te ah kigelh sak thei hi ci hi.. Endik pa in zuau thu hong gen na hi, Zomi kici thei vet lo ding ahimanin minam min thak kilakna 914 pan aki lut ahi hi.
914 aki cih leh makaite in zong vaipuak lak ding hanthawn hi, 4xx hih leng mivom lakh 15 kim lak ah kihel lo I hih man in tua pan apiang buainate tawh ki sukha lo ding ci hi.. 914 Zomi kicih ding makai sungpan vaipua labek hilo in minam bup in vai puak kila in 914 Zomi cih Zomi 95 % phial in tuni ciang dong kici khin hi. 4xx sung pan hih leng Lakh 15 bang mimal apha Mivom Vaite tawh 914 sungpan apiang buaina pan kipeng ding ci hi. 914 sungah kong vangkhat pan buaina ding a om loh nangin 914 Zomi kici khin hi, ei tengna gam, minam, e ici ei sa, ei biakna dong ah akvom le akkang bangin hong kibang vet lo ahimanin buaina omlo ding hi. 3R - Right, Responsibility, Reconciliation gen hi. Agen danmah in minal thuneihna, vaipuak le ki lemkikna thupi hi. Zingsol Journal in zong a journal pan a zuau thusuah uh responosibilty alak kul hi. Reconciliation ngahna ding lampi ahi 914 pampaih in kisiat denna apiang sak discrimination apiang sak den 4xx Chin ah lut ding hat thawn zen hi.
Census tawh kisai Hluddaw Dawl Nih ah MP hizah om na pi kikum sak masa lo in, Ministry of Immigration and Population bek in sem ci hi. Mimal phazah le minam phazah cih thu khensatna MPte piak theih thu hilo hi, mipi sungpan mimal khat ciat tungpan aki kan, aki thei ding thu hi. Mimal phazah kua MP in thei zo ding hiam. Minam tawh kisai Kawlgam ah buaina tampi hong piang ding, MP te deih minam min bek hong om ding ahimanin kikup theih na vet omlo, kullo hi, MP teng kikum leh ki tual thah ki tangsat zawsop zo ding hi. Anti Zomite minthang sak Rohangia minam cih MP sungpan hong piang
National Public Enemy Zingsol Journal
For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 8
khia zaw sop ding hi. Census man khit ciangin a kimu khia thute tawh kisai U Khin Ye in Paliman ah report hong piak khit teh khensatna tampi hong ki bawl thei pan ding hi.
Census hangin akingah hoihnate khempeuh kep toh suak ding han thawn hi. Zingsol journal te gen kullo in aki sem ding hi. Gam khantohna sepna dingin kumpi in kum 30 val sung aki khoih lo gamthu vuicing akan telna ahi hi. Mai lam ah zong kum 10 sim in hong kan ding hi. Kum 30 cin kik ciangin minam min hong kan kik ding hi.Minam min buaina om bek hilo minam 135 pen vangik puaklah ahimanin puahphatna dingin minam min taktak zong kiciamteh ding mah ahi hi.
Kawlgam ah minampi 8 kipha in, tua sungah CHIN kihel aiteh Zomi va kicih ding lauhuai cih a kullo in ahai patau om hi. Kawlgam ah minam pi Kawlte nam 1 bek om sak uhi cih theih gige ding kisam masa zaw hi. A dang minam te a nennen te in hong nei uhi. Panglong Thukimna lak pen minam min tawh hilo in leitang neihsa gam min tek tawh kila khawm Union of Burma ahi hi. Tua hangin Panglong za nuam vet lo in minam tam in ki tam kham kha ding cih paulap pong tawh galkap khut lum pan hong ki uk in Kawl minam pi lungsim kiguang hi.
Panglong Thukimna pen Plain Burma State, Federal State of Shan, Hill Chin Administered Area, Kachin Hill Administered Area le Republic of Karenni State cih ei gamtek ah thu kinei tek gam 5 kipha hi. Rangoon ah bawl le uh Shan kumpi pai lo ding ahimanin Shan manawh in Panglong ah abawl uhi. WWII nungah vangik puakteng, Europe gam sung ki lam kikna ding cihte akipan Winston Churchi te Conservetive party in kitelna ah lel in Colony gamte suahtakna apia nuam Labor party in zo ahih man zong ahi hi.
1974 Constitution tawh Bo Ni Win in ki bulphuhna minam 8 hong suaksak hi. Mipi in tang thu thei in thu man atheih ciang, a supna te uh pan angah ding uh hamphatnate aphawk uh ciangin a bei thei lo tualgal apiang mah ding hi. Leitung thukhunte ah kum 60 val gal ado khin minam khat in Independence suahtakna la thei kici hi. Kum 60 val Kawl gal ado khin Karen te in la het lo in, Federal Democratic Union taktak adeih zaw uhi. Independence ala thei Timor Lates te in Indonesia pan suahtakna la takpi khin uhi.
Page 3: Laimai kiu no khat pan GZA Thuzaksakna suaksak uhi. News lel khat dan in suaksak uhi. Zomi nam min tawh Code omlo ahimanin mipi ki patau in hong ki dong ki dong ngeingai hi. Thuneite genna pan 914 Zomi cih ding kimu hi, ngaihsut siam, ki thusiam diamdiam, ki pum khat ding, ngaihsut kibang lo mite tawh kam kinialna, kitotna , kiselna nei lo ding . Tung Pasian in Zomi khempeuh ei omna ciat ah Thupha hong pia hen la, Ama adingin minam picing, minam muan huai hong suaksak ding thu ei ngen hi cih tawh 21 Jan 2014 by Dr S Pau Khan En cihte kisim thei hi. News ah ki suak sak bek hi in, adang page te ah 914 Zomi thapiakna laimal khat zong omlo in lungkatna ding gensiatna bekbek tawh kidim hi. 2010 kum Cope Topa Jubilee Pawi lai in Big Five telna ah kihel, makai in kong koih uhi, na thu uh kamang ding uhi aci, kamciam apia sungah kihel Siamsinte pawl khat in akam ciam uh Zingsol Journal pan Pasian le mipi muh in palsat uhi.
Page 5 : 66th Zomi Nam Ni (Chin National Day) thu agol in Logo tawh mantawh suaksak hi. CNF te hangin Zomi Nam Ni akibawl thei ci zen hi. Apam ah ZCC thu suaksak kiukiau hi. Comittee member le
National Public Enemy Zingsol Journal
For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 9
committee nasep dingteng suaksak hi. Zomi sungah Zomi sangthei lo te tawh kiho ding cih zong suaksak bilbel sam hi. Kalay ZCC in Zomi Siamsin Kipawlna- Kalay te atutpih thu suaksak lo uhi. Zomi Nam Ni bawl ding akhak tan pen 1988 khit SLORC kici State Law and Order Restoration Council hunpan kipan SPDC kici State Peace and Development Council kici Kawl Uital Kumpi dong hang hi. CNF te hong ciah lo in a tuntun na uh ah apuksi zong un SPDC hun bei khit 2010 Democracy minpua galkap pheituam suah Kawl nikteng President Thein Seih hun ah kibawl thei lua ta hi. CNF te gen ma in Zomi Nam Ni cih min tawh 2011 Feb 20 akipan kibawl khin hi. Kawl kumpi tungah vanget zong akullo hi. Guta te kiangah ei neihsan van va nget kik tawh kibang hi lel hi. Pawite tawliakna Zingsol in nak at mahmah hi. Adangte sim ding thupi lua mit hong la omlo ahimanin ka sim kha kei hi.
Page 6: Census tawh kisai Zomi Siamsin Kipawlna, Universities-Myanmar pan thu tangkona Statement suaksak in agei ah Chin Student Union Cup ah Zomi Siamsin Kipawlna Universities-Kalay in akhatna ngah cih suak sak hi. Nimit le Vaipuaknei min palo thu tangkona hi. Census ah minam min 401-453 dong bek hilo 914 dong utut a at khempeuh Zomi ahi ci uhi. A khiatna omlo mihai thu tangko na taktak hi. Ak vom le ak kang kitelna om ma, ei minam min khensatna ding kua tapa thuneihna omlo kumpi na ngawn in thuneihna aneih loh minam min khensatna pia khol zen uhi. Chin Student Union Cup tukpeng suihna ah Zomi Siamsin in akhatna la cih thu tawh Zingsol Journal in CHIN kicih na kipsak zen lai uhi. Kalay khuazang ah sangnaupang sung kidemna om peuh leh Tedim kampau Zomi te in lelh ding kinei lua lo zah in kipawl cing ki thahat cih theihsa ahimanin lamdang lo hi.
Page 7: 914 Zomi tawh kisai MP Zozam le Suan Do Cin thugen, A 7 Veina Civil Society Forum for Peace , Sia Thang Pi lai at .. cihte suaksak bit hi.. 914 gensiatna tawh kidim in, UN thukhun thei lo, Kawlgam Constitution tel lo MP 2 thu dotna suak sak ziahzuah uhi. Laimai thupi pen lucky seven ah 914 Zomi gensiatna tawh kibang thu bekbek dim hi. A kileh kim in a citak journal hi leh mun nih pan thu kigenna suaksak ding hi. Mun nih pan hilo in thulang gen tawh kidim hi. Zomi sungah MP Zozam le Suan Do Cin bek omlo hi. 1990 kum in mipi telsa UN pan recognized sa SLORC in a phutsa thuciam apalsatna, a valhsa cillum a siat kikna ahi 1990 Election resulf tuni dong sih nial hi. Tedim kampau sung pan Pu Chin Sian Thang Pu Thang Lian Pau le Pu Ngin Thang cihte om lai in dam lai uhi. Tua MP te thusim lo cih pen SLORC Uital tawh kibang hi. Zomi sung bek ahi lo Kawlgam bup le Leitung bup in hong theih pih hong zahtak sak MP sung pan Ethnic Makai kici deuh Pu Chin Sian Thang thugente thu kip thu kician in ki thei hi. Journal tuamtuam ah suak zihziah den in, a suak ding in kideih den hi. Zomite Zingsol Journal bek ah suak lo hi. Genteh ding ahoih sam loh hangin bel Topa Zeisu zong a khua Nazaret ah kideih lo in om ngei sam in amipih Jews te in asih nading khensatna pia cih ding hi.
2007 September Sulfron Revolution hangin Daw Aung San Su Kyi (Nu Cing) tawh U Aung Kyi hong kimuh kipan hi. UN pan in zong Mr Gambary hong pai hi. Kawlgam hoihna ding NLD le SPDC bek tawh kicing lo hi, Ethnic te zong kisam in 1994 UN General Council Thukhensat ahi Tripatited Dialodged (Ethnic+Tatmadaw+NLD)kisam hi cih Mualtung mite in kinak gen pah hi. UN akipan leitung gampi te cih bangin Kawlgam vai hong veite tung pressure piakna ding tawsawnna dingin Thai gamgi Maesod ka om laitak uh Kawlgam sungoan makaite in Washington Post ah Article khat hong ki at sak hi.
Lawm Khual (Anthony Kap Khan Khual) tawh Risky Down in Burma cih ka at khawm uhi. From Burma A Cry for UN Help cih thulu tawh Washington Post ah Articile asuak Pu Chin Sian Thang muhna deihna
National Public Enemy Zingsol Journal
For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 10
policy tawh kibang thu vive ki at hi. Washington Post pan in hong zaksak kikna uh ah Pu Chin Sian Thang min tawh bek kisuak sak thei ding hi. No hong kithei lo hi, cih hi. Zangkong ki hopih thei lo in phone line ki khak bek hilo, ki hopih thei leh zong ki ngaisim ahih manin vai piang zolo hi.
Pu Chin Sian Thang ahilo na MP uh kua om lai hiam acih hong kidong hi, Sia Pau (ZRO President) omlai hi cih tawh ka contact uh hang in kingah zo pak lo ahimanin Zo Nun Chin cih min tawh aman lang pen in Bangkok ah New Era Journal ah suak zo bek hi. Hun khat ciangin Sia Pao cih min tawh Irrawaddy Magazine ah Tripatited Dialodge thupitna hong suak hi. Lawm Khual bel a Indiana University Distance kah ding sang kihong ta ahimanin nawh ciah mahmah in, gilbem a lut suak liang hi. Washington Post ah ata Zomi khat neih sun pen Zingsol Journal ah ta zolo hi.
Minam khat in kiciapteh theihna dingin mimal a tawm pen Tul 55 kisam cih UNDIPR cihte athei lo, mimal Tul 50 phaleng minam min khat tawh MP kikoih thei cih Nagis 2008 Constitutionte atello MP 2 thudot kha le a um mahmah Zingsol Journal ahi hi. Mittaw le mittaw ki lam lakna ahimanin amit taw lo mipi in na um lo pah hi.
A 7 Veina Civil Society for Peace Meeting cih min tawh Code 4xx ah Chin kicih ding bekbek a kikupna suaksak uhi. Civil Society tampi mah 914 Zomi kicih ding adiang agen uh suaksak lo uhi. Code 424 tawh Tedim deih Sia Thangpi lai at nak suahsak mahmah uhi. Code 914 Zomi kicih ding lai mipil tampi atte khat bek zong suaksak lo uhi.
Page 8 , 9: Census vai Thuneite Interview le adang Census vai tuamtuam suaksak uhi. Kisim man lo le gen luat ding tamlo Census ah theih huai thu kigente vive hi. Journal tuamtuam bek hilo media nam kim pan aki cing zaw in mipi theih ding kumpi in agensa le agen den thute hi. Zomi te theihsa thu vive hi’n Zomite theih ding aki sam taktak thu manpha te kihel lo hi. Code 914 le Code 401-453 cihte tawh kikal thute nakpi tak in at huai mahmah zaw hi. Code 401-453 vai a at ding teng uh suaksak khin in Code 914 Zomi gensiatna zong suaksak khin uh ahimanin suaksak ding hi leh Code 914 Zomi vai thuman thuhoihte suahsak ding bek omlai ahimanin laimai bitsakna dingin mipi theihsa Census thu tuamtuam guang pong mawk uhi.
Page 10: U Khin Ye thugen lak pan Code 914 Ruhingya ci'n aki hel leh kigaam ding cih suaksak hi. Mandalay Zomi Baptist Church pan President Pa Do Zam Thang min tawh thuzak sakna cih lai suak sak hi, Zomi Chin Laimi buaisak lo ding, Zomi le Chin kibang hi, Zomi ei cih leh supna tam zaw ding ci sak hi. Ei minam buppi min CHIN hi. MP te kumpi nasem uliante tawh kikum ding cisak hi. MRTV tawh interview akipan media tuamtuam ah U Khin Ye kam pan Zomite thu agente suaksak vet lo in, 914 Rohingya cih agenna tawh kisai bek suaksak uhi. Mandalay ah Chin min tawh kipawlna te ah Tedim kampau te in makai dinmun ah om gai uhi. Zomi kici ngam lo zah dongin sum le pai, mun le za neihna te ip lah lua mahmah uhi. Etaw bangin sabak khat tawh a thupha san ding akhekte hi.
Minam min vai mipi lampan apang MP te kikupna om khin hi, 914 Zomi kicih ding ki khensat khin hi. Mipi lam pan apang lo a mekuang uh kitap khap ding a patau MP te bek in 914 Zomi gensia uhi. Kawl Kumpi nasem ulian cih pen Zomi sungah minam ading hun haksatna om sim in kizat theihna a tawm pen pawl hi. A khasum sanna kitat sat loh ding bek thupi sa pen, thumang sawl tangzang pawl hi. 2008 lai in
National Public Enemy Zingsol Journal
For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 11
Zogam leitang eka 7,000 val Sagaing gam sungah kilak ding thu luang kham in hong gen khia le zum laiteng hong pia khia Tedim Land Record zum pan kumpi nasem khat gam le minam ading asi ngam mu ngei bek phial ing. Kawl kumpi nasem ahi lo Leitung Vantung Kumpi pa nasem ei makaite in 914 Zomi kicih ding hong gen khin uhi.
Page: 10 le 16: Zomi Koi lam ah Bangci Ding by Thang Sian Sing cih min tawh Kawlgam thu, Zogam Zomi thu teltum nei lo in, a muh ,a sim khak, a theih sunte tawh akhuak bat-tan gawm tuah in CHIN mah kicih ding at nenuk hi. Gen ding hileng tamlua apatna pan atawpna himawk in them khat lakhia in ei genkik ding hi. Census ah minam min Zomi gending cih tawh buai sangin tutadih ei gilpi an avah ding nektawm ding neih ding thupi zaw hi ci hi. Hun hoih ciangin ei deihna ngen ding ci lai hi. Minam mailam in khangnote khut sung ah om khangno te tungah kinga hi ci hi. Khangnote munpia ding, pantah ding cilai hi. Sayakyi Dagon Thayar policy minthang မုန္းသူမရွိခ်စ္သူသာရွိ cih nakgen mahmah hi, minam min nangawn aman Zomi cih gen lo in mi paktat nading CHIN cih diplomacy hoih zat ding gen ta zen hi.
Mal khatta in criticized ding hi leng avek in genkul dingin, hun le laimai mawk bei na hang tawh ki gen gai kik zolo ding hi. Aki mang thei ding omlo, paih ding tam pen cih ding hi.
Hidan khuak tawh, thutheihna tawh minam mangthang kisuak ding cih pen atel loh lam uh ki mu hi. Kawlgam mizawng gam ah azawng pen zawng min pua zolo ngau asuak Zomite ading gilvah ding sangin minam min na ngawn neih zawh loh zawnna pan suakta in minam min kip neih kik ding thupi hi. Lampi kihong laitak ahimanin gen ding kisam pen hi. 914 Zomi kici lo in 4xx sung pan CHIN kicih na hangin zong gilvah na ding om tuan lo hi. Hun hoih khat ciangin ei deihna ahi Zomi min ngen ding cihpen citak lohna zulhtatna migina lo te lungsim puak hi. 2006 in Pawite in Kawlgam politic ah amuan pen uh CNLD te makai in acian lai Salai Ceu Mang(CNLD te adam lai teng gamdang ah tai mang khin) in ZNC te gamvai ah tuaci khauh kei un, kong khak kikhak cip kip in khauh cih thei gegu napi lu tawh na sa liangin phu lo ding, kong kihong ciang va phu leng lu nalo ding hong ci hi. Tuni 2010 ciangin a party CNLD lah kiza kha nawn lo, ami zong koi mun koi gam ah tung hiam cih kithei nawn lo Ceu Mang hita hi.
Zomi kicih sangin gilvah ding thupi zaw hilo in, Zomi ki cihna na panin tha kingah in ki khangto zaw, zawnna pan hauhna gilvahna ki tung baih zaw ding hi. Gal neilo, itna bek nei cih Dagon Tharyar gen mah bangin Zomi sungah kipum khatna tawh innsung gal ki nei lo zaw ding hi. Innpua pan ei kipumkhatna a kimuh ciangin hong ki galbawl ngam lo in hong ki pawl bawl zaw pah ding hi. Tua Zomite thahat ding pataute in bong lang bawl mahmah laitak uhi, Tu a Judas bangin Zomi omlo ci a kuku te zong hongdai pah lel ding hi. Zomi te in khauhtak in thuzong in Court kitun leng Zo kici E aw te in Zo min na ngawn zang kha nawnlo zah dongin kibawl thei hi. Zo lakah teng zo kici, ei zong Simte hong ci pah uhi. Bristish kumpi ciaptehna ah Zo pen Zo People (Zomi) hi, E aw te Manlun Family cih bek tawh na ciamteh hi. 914 Zomi ci nuam lo tapa taimang abangte, Judas bangte zong Zomi innkuan sungah hong ciah kik lua ding uhi. Zomi te in itna bulphuh in mawh maisakna tawh ei sangtheih ding bek kisam hi.
Diplomacy siamna lakna in CHIN vaki cih haihai ding hilo in, Zomi ah khauhtak in ading ei National Policy khauh tak in len leng Diplomacy ah hong kizahtakna tawh leitung minam tuamtuam, gam tuamtuam te in mutual respect cih tawh kituak in Zomi hong ci damdam ding uhi. Tuni ciang dong UN aki pan Human Right bulphuh kipawlna khempeuh in Zomi hong ciapteh sak khin uhi. Leitung gampi
National Public Enemy Zingsol Journal
For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 12
honkhat in zong Zomi hong ciapteh sak khin uhi. Zomi kici lo dingin ut lo pi mah in Chin kicihna diplomacy hoih zatna tawh mi lungkim sak ding cih ngaihsutna pen pasal khat in mi pawlkhat lungkim na ding ka taw hong lu mai un cihna tawh kibang hi. Khut hong kibet ziahziah in mi pawl khat alungkim om kha mah ding hi. Leitung bup mite alung sim tawng uh ah hong ki neu et mahmah minam kisuak pah ding hi.
Khangnote khutsung ah mailam hun om mah hi, leitung piancil akipan aki khel lo thuman khat hi. Hibang ngaihsutna gina lo khangnote khut sungah minam mailam ap kha leng bel minam bup leitang kisat in minam mangthang kisuak taktak ding hi. Khangnote pattahna ah leitung pilna tuamtuam, siamna tuamtuam bek tawh kicing lo in thuman tawh gam le minam it taktak theihna ding kep cing theihna ding lungtang guat ding athupitna hong musak hi. Hidan ngaihsut na manlo, khangno te tampi ki om leh Kawlgam minam kim lak ah, leitung minam kim lak ah Zomite minam kibei mang ding cih kimu hi.
Page12: IF cih Ruyyard Kipling poem Zolai tawh suaksak uhi. Nu Cing (DASSK) a deih pen Poem hi. Zomi bup in Zingsolte athu theih uh Code 4xx kideih lo cih le a thu suah uh kisang zolo ki gensia lua kha thei ding cih lam etna le a ki dieh loh takpi lam atheih uh teh a suahsak uhi dingin ka lam en hi. Tapa taimang Code 4xx a zuite zong atha piakna uhi ngel ding hi.
Page17: Ki Pumkhat Nading Ih Tot Lampi Adik Takpi mah hiam ? Kawl kumpi in Burma pan Myanmar acih sak hiathiatte en leng pil gamtat huai kasa hi. Naga te in Code athak ngen Kachin te in 101 ah attek sawmcihte tawh kibang lo oltak in aki ngah other ah gelh sawmte hi hang by TK Tha Tuang cizen hi. Burma pan Myanmar kisap pen Uital kumpi kipat thak 1988 khit galkap thuneih na tawh mipi thuneihna palo zawh thawh thu tawh alaih uhi. Tuni dong alampi tot man asalo Democracy gampi te leh Daw Aung San Su Kyi akipan mi khempeuh in Burma mah cih sak lai uhi. Myanmar cih deih lohna sangin a thu paizia system zat ki sang zolo hi.
Ni Win in khat guak thuneihna tawh Chin ah hong hen in, minam tampi hong khenkhapna pan tuni in mipi thuneihna tawh mimal kim in minam min Zomi kicih ding pen thu hoih thu nam tui, lampi man hi. A omsa 135 ah kihel lo ahimanin lampi ki hongna 914 ah ki at masa ding hi. Code 431 Nagate in CHIN hilo uh ahimanin Code athak ngen mah ding hi. Code athak kipia 914 ah at masak ding uh akul lam Zomi tawh genteh in U Khen Ye in agen khin hi.
Kumpi lam pan Code kituam piak leh buaina tampi piang ding hi. Minam tampi in code ki ngen kha ding hi. Kachinte in kampau kibang lai kibang zang khawm khin uh ahimanin minam tam kisuah ding ut lo mah ding uhi. Tua na ngawn Code 101 Kachin kici teng zong bang mi na hiam cih kidot beh ding hi. 914 other pen oltak in akingah hilo in lampi khat bek aom hi phot hi. Tua teng ah atnuam lo in, code thak ngen in na om lai leh Census ah kihel lo ding ahimanin supna pi apiang zaw ding hi.
Page 20: Nang le kei khentat ding Thu ... cih tawh bang hiam kithei lo 914 Zomi cih theih lohna ding lungkatna ding bekbek ki at hi. At thei zen le uh 914 Zomi kicih loh ding bekbek at nuam ngel uhi. At thei lo le at ngam taktak lo uh ahimanin bangman in aki mang thei lo, sim tak bek lo thu nenuk at in mi lung katna ding bekbek tawh laimai pammah mahmah sak leltak uhi.
National Public Enemy Zingsol Journal
For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 13
THU KHUPNA
Nanaute hilo ahiam, banghang in tuazah in lai hici at in tai dikdek in kobawl nahiam hong kici khin hi. Idiot hong kici lai hi. 914 Zomi kici lo ding 4xx te ah ei mun tek pan Chin kici ding aci Canada ah Kawlgam palai Hau Do Suan zong mawh sakna lai ka at hi. Ambassodor khat neih sunsun hawmthawh maw hong ci lian om hi. Dictatorship dan tawh zawh thawh thu bekbek tawh thugen lai at hong ci lai dep uhi. Facebook le email pan in lai kisuak sak zo bek hi lai in phadawm hi. KIO tedan in thau tawh ngim liangin minam min Kachin kipna ding na kisem zo lo cih thei un. Gam le minam vai sungah abulpi ahi minam min Zomi tawh kisai ah lam hong khialhpih nuam kuamah ki maisak theilo ding hi. A bulpi puk leng ei vek in kipuk ding hi. A bulkip ding kisam hi. A bul kip na ding abul man zatna ding lampi kihon laitak in ei vek in lampi man pan lam khat bek tawh lut khop gaih ding kisam hi.
U Kim Tuang aw hong cici teng hong ngai mahmah teng lampi hong tot khialh uh ciangin nak ki gen dikdek pen hi. Dr Kim Tuang pan Uital Kim Tuang hong ci Tongsan Kham Peek, MI Kim Tuang hong ci WZC te gam le minam paulap in sum mawk dondonte dong bangmah kidawn kik cian kimasak lo in, ki gen lo phot hi. Minam min dinmun minam bup vai athupit mahmah hun sung ahimanin minam min vai bek mah gen in at in hong om hi. Siambawi te pawl in hibang in Zingsol a zop veve ding uh leh Laizo lai hiam Khalkha lai hiam, Kawl lai hiam tawh hoih tak in Journal thoh vet le uh hoih zaw ding hi.
Chin World te cialna English sention len ding in hoh sang vet leh vaisiang hi. Nidang Chin World ah news te min dawk lo in editing letsak ing. Tedim, Tonzang gam lam thu cihte limlim aileh news aman na ding hong ap zawk uhi. Khial le uh mawhsak ding lau uhi. CNF tawh kisai in muhna kibang ahimanin ki khol thei ing. ZNC thu news at leng a vek in sang zolo uhi, amau CNLD thu at ding omlo dinmun ah ZNC thu at leng vam lua mahmah in hong hazatna uh tawh aphiat uh tam ahimanin ki kam tam den mah ing. CNF Dr Shwe Khar sum ana san khit uh bel kihona nop lo hi. Zolai zangin Zomi supna ding bek gelpen hoih lo hi. Kawlte in သားေရေပၚအိပ္သားေရနားစား acih bangin ganhing lak ah gina lo pen in aciapteh uh uitawh kibang ding hi. Ui cihtak dan in citak leh phadawm napi ui gamtat hoih loh teng zat ding hilo hi. Sangkah sung aiteh ukna tawh lai lam nasep hoih sam in Zingsol Journal dinmun le paizia zah pen sangnaupang lamsim nasep hun tawh kituak lo hi ka cihcih sa zong hi. Hun tampi ne in sang kah hun tampi laisim hunding bei sak hi. Journal pi tak dinmun ah design om hangin asung ah thupiang te, thusuak te pen in mipi sungah simding, nuntakpih dingin, ngaihsutna, cimna kicing zo ngeilo ding hi.
Pa Pau Tawng le Sia Pau Lian Mangte gel Zangkong Awging ah thusuah te tawh a cimna hong kiteh thei ngei lo ding hi. Zolai khantohna, Zolai kepna le Media kisinna ding aileh tukpeng kisuihna thu khawng, Lai minthangte translate na khawng, news lam khawng, general knowledge lam, health lam, history lam, memoir lam, cartoon lam cih khawng masak ding hi zaw hi.
Kawlgam ah cencor nuai pan ah simkhak sunsun, ideology tuamtuam copy kawikawi in ei deih bang peuh in la ziau, tel ngap loh teng gawm tuah in Zomi sungah hen ziau tawh thu tak suak ngei lo ding hi. Lai manpha piang ding haksa ding hi. Copy cih pen la copy bek zaknop hi. Tua zong zum huai mahmah guta nasep ahimanin tuhun ciangin kikhiam ta hi. Lai khat peuh copy in ei deih kaih thu teng hen khawm in Zokhuak ah hen bel hai vai mahmah hi. Copy sangin direct translate in at ding hoih zaw hi. Tuhun lai ki ate zong censor om loh khit suakta zaw tham ahimanin nak et mahmah in nidang lai suahtak loh hunlai ate tawh et kak kik ding kisam hi.
National Public Enemy Zingsol Journal
For ye are like unto whited sepulchres, which indeed appear beautiful outward, but are within full of dead
men’s bones, and of all uncleaness. Matthew 23:27 Page 14
Hih ka lai at simin aheh zong tamkha mah ding hi, dik asa zong om kha thei mah ding hi. Mailam ah hidan in minam sung supna ding lam khialhna ding nong gel nawn loh, thu nong ngaihsut nawn lo na ding uh leh thuman nong muh theihna ding uh deihna tawh lai ki at hi cih hong kitel siam kei zongin ka deihsakna tawh ka at hi. Siambawi in zong Dr zong ngah petpet ta vawt khin cileng Zingsol Journal ading na phutsak sa design te tawh nusiat in na Sayawan nasep mah hoih tak in sem, na sinsate uh mipi ading zangkik kawm in nu tek pa tek khoi ding lam hong kipan leh zong ki lungdam tek veve ding hi. Naihsun thei taktak teh pil taktak teh cih hong deihsakna nei takpi hong itte in ong ci taktak ta zaw kha ding hi.
Kawlte in “Belhoih deih leng nakpi in sek mahmah kul hi”cih paunak nei uhi. Kawl paunak bekbek gen cihna pen Kawllai bek kithei tel pen ahi hang hi. Mivom Mikang lai siam leng genteh ding tampi om kha lai mah ding hi. Zingsol Journal cih Zomi te Journal taktak professional in piang zo diam, mipi deih loh teng tawh akhawl lel diam, sangkah sung hun tawh kituak dingin ahoih bek khat in akibawl zaw diam cihte pen a sem akipia khiate khensatna hi cih tawh Zomi Nam Sungah Mipi Deihna tawh KituakLo Zingsol Journal cih thu hipan ei man sakta hi. Leitung Vantung Topa Pasian in thupha hong pia ta hen !
Note pen leikang tawh aki zut manin apualam a hoih mahmah tawh kibang napi-in a sungah misi guh le a kihhuai nin nam khempeuh a omna hankhuk tawh na kibang uhi. Matthew 23:27

Itna tawh
Kim Tuang
10:56 PM 10 April 2014
kimtuang@siamsin.org

No comments:

Post a Comment