Laimalte Hoihna

A – An ; An nek ding zong in. Hun maan takin an nek zawh ding hanciam in. Na pumpi hong cidam sak dingin, nasep tha hong nuam sak ding hi.

B – Biak ; Biak piakna hanciam in. Pasian biak ding, phat ding, Pasian hoihna tecii pan ding lawp den in. Tua hi leh a hunhun in Pasian in na nuntakna hong laamsang ding hi. Na heina mun khempeuhah a hoih penpen dingin na hanciamna pen hong mu gige Pasian na biakna ahih lam phawk den in.

C – Citak ; Citak den in. Mihing manphatna pen bangzahin citak a hihiam cih tungah tampi kinga hi. Na upna ah citak in. Na nasepna ah citak in. Na pil sinna ah citak in. Na lawmngaih tungah zong citak in. A citakte mite muanlesuan suak thei hamtang uh hi.

D – Dual ; Dual pahpah kei in. Gentheih haksatna na tuah ciangin dual ken la, hangsan takin mainawt in. A dual pahpahte cikmah hunin lawhcing ngei lo hi. Siksekpa in temta a dual pahpah lohna dingin mei sa mahmah sungah tamveipi a koih kul hi. Hamsatna tampi na phut khak leh a dual lo ding, a gualzo ding mi na hih lam kiphawk in. Dual buang lo ee maw khangthakte!

E – Etteh ; Etteh ding a hoihte etteh pah in. A siate etteh ken la, pelh in. Na mapanna peuhah na etteh theih ding mi ahi a, thu ahi zongin tampi na om hamtang kha ding hi. Etteh siam in la, khangto in.

F – Fuh ; Fuh theih semsem na ding kizep siam ding, exercise bawl ding kisam hi. Tua hi leh, pumpi cidamin, tha hoih ding banah mel zong hong etlawm semsem ding hi. Fuh pen Tedim, Zomite a dingin kammal thak hi in, cilesa siangtho, mel hoih bek hi lo, tha hoih, it huai le ngaihbang,.. cibangteng a kigawm khop teh Fuh kici hi. Tua banah nasep xilbawl tuahphatna, hawhna ciahna ah kamphatna, lawhcinna, lamet lohpi hamphatna khat peuh ngah vatna cihte zong ‘Fuh’ kici hi. A fuhte kieng mahmah hi. 

G­ – ­Gel ; Gel kholhna tawh nasem in. Na mailam ding gel kholhna nei hamtang leteh na mazang zaw hamtang ding hi. Gel kholhna mel nei lote huih nunnunna zui in kiveivei thei uh hi.

H – Hawmsiam ; Hawmsiam ding kisin in. Na siamna, na theihna, na pilna le na hauhnate midandte tungah hawmsawn in. Midangte tungah na hawmsiamna khempeuh nang tungah hong tungkik pelmawh kha ding hi.

I – It ; It-na tawh na lungsim dim sak in. It-na na neih nak leh nuntak nuamsa in, lungdamna tawh na kidim tawntung thei ding hi.

J – Jekai ; Jekai pen hoih lo hi. Gamtat luhek jekai loh dingin kisin kul hi. Vai khat peuh na neih simin hun lap ding hanciam in. Mi kician khat na hihna na lahkhiat nop leh jekai ngei kei in. A jekaite nunung den hi.

K – Khinkhaii ; Khinkhaii in gamta in. Nasepna peuhah a sia le pha ding khinkhaii tawntung in. Na kimlepam ah thupha le thusia tampi om khawm den hi. Na khinkhaii siamna tawh kizui-in thupha na ngah lel ding hi. Nisim phial in khinkhaii ding kisam tampi na tuak kha den ding hi.

L – Lawm ;  Lawm hoih neih ding kisam hi. Na lametna, na sunmangte le nopna, dahnate na kuppih dingin lawm hoih zong in. Leitungah lawm hoih kisam lua hi. Lawm hoih na muh nop leh midangte a dingin nang mahmah lawmhoih suah sawm masa in. Na khalum tuam ding hi.

M – Maisak ; Maisak cih ciangin, mai siang sakin, manggilh suak pah ding cih ahi hi. Nang lungsim tawh kilehbulh gamtatna, thulela khat peuh na tuahkhak leh maisak zawh ding hanciam in. Maisak zawh lohna in nanglenang gim kipiakna nam khat hi. Leitungah mikim in khialhna a kinei kha thei ciat mah ahih lam phawk in. Mawhna maisakna tawh na lungsim vangik suahkhia in.

N – Nawlh ; Nawlh cih ciangin a hoih lo thulela, nekledawn, gamtatna hoih lo khempeuh nawlh in. Na lungsim sungah mun pia kha kei in. Tua hi leh na tupna mazang takin na tung zo ding hi. Na mailam ah gualzawhna lianpi na lawh zawh na ding pen tu laitakin a neucik khat na kidek zawhna, na nawlh zawhna peuh hong hi lel kha ding hi. A hoih pom in la, a sia nawlh in.

O – OL ; OL takin na khat pepeuh ngah sawm kei in. Pasian in I nuntak sungin dik ding huih, khuavak cihte a mawkna in hong pia hi. Tua lo leitungah na dang tuamtuamte a mawkna in a kingah om lo hi. OL no takin a kingah pepeuh la kha kei in, na kisik kha ding hi. Hanciam tenten a ngahte mah manpha zaw kha thei hi. A ol bebek na lemet khak leh thadahna tawh na khantul in na hau zo kei kha ding hi.

P – Phawk ; Phawk ding kilawmte phawk in. Na NulePa, sanggam ulenaute phawk bek hi lo-in, mizawng, mi cimawh genthei dongtuakte phawk zawh zahzah na phawkna lak in. Hunna na piak theih zahzah pia in. Tua pen Pasian deihna zong hi-in, na thupha kibehlap na dingin kongkhak zong ahi hi.

Q – Qungliat ; Qungliat pen kammal thak hi. A deihna in, thukhual, kiniamkhiat, thumaan, kuhkal, hanciam, diktat cih bangteng kigawm a genkhopna (honesty) kammal tawh a kibang ahi hi. A qungliat mite cikmah hunin sum ngei lo ding hi. 

R – Reibi ; Reibi pen kammal thak hi. Credit cih kammal tawh a kibang in zat ding deih kammal ahi hi. Reibi hoih na ngah zawh ding hanciam in. Reibi na zat pepeuh lohkik pahpah in. Tua hi leh na dongtuak ngei kei ding hi. Tangthu hoih I neih theihna dingin I nuntakna mahmah reibi hoihte tawh nisimin kilam beh kul hi. Reibi a hoih kei leh bel leiba kihau thei hi. 

S – Sin ; Sin ding thu hoihte sin in. Sem sin dih in, Bawl sin peuhmah dih in. Kisin limlim lecin nanglenang na ngawn in na up ngam loh zah dongin na lawhcing dinga lamdang na kisa phial ding hi.

T – Thei ; Theih telna thupi hi. Na sepnop nasep, na pai nopna mun cihte thei masa leteh na mazang ding hi. Nun takna ah haksatna om zel lawhcinna zong om zel cih theiin. Zan khual mial khitteh zing nitak hong suakkik zel cih thei in. Sihna gal khat ah nuntakna om hi cih thei in.

U – Uap ; Uap na ngah nop leh nang midangte nopna dahnate ah va uap masa in. Leitung mihingte lunggulh mahmah khat in nopna dahnate ah hong ki-uap ding ahi hi. Mi dangte na uap zawh ding thupi hi.

V – Vawh ; Vawh ding in khai ci hoih zong in. Na vawh bangin na at ding hi. Khaici hoih vawh zote in mitmuhin hong at takpi mawk uh hi. Nang mahmah khaici hoih na hih ding zong thupi mahmah hi.

W – Wangkip ; Wangkip pen kammal thak mah hi. (Discipline) cih kammal tawh kibang dinga I deih ahi hi. Wangkip nei in. Tua hi leh na gualzo ding hi. Wangkip a nei khempeuh khangto litlit pah uh hi. 

X – Xil ; Xil cih kammal pen nasep na khat peuh ah hi cih ding ci-a, seplehawm zia dingte a banbanin na mitkha ah na muh kholh sitset pen xil ki ci hi. Xilbawl pen nasepxilbawl cih kammal pan hi. Xilbawl hoih neih ding hanciam in. xilbawl sialepha khen siam in. A pha xilbawl in hong lungdam sak dinga, gual zawhna hong mu sak ding hi.

Y – Yil ; Yil siamna pen thupi mahmah hi. Yil cih pen (Manage) cih bang (organize) cih bang kammalte tawh a kibang ahi hi. Na hun yil siam in. Na sum yil siam in. Pilvangtakin na nasep xilbawlnate yil sitset den zo dingin kisin in. Tua hi leh haksatna na phuzo dinga, na navak ding hi. Yil siamna in na nuntakna ah a thupi masa bang cih hong mukhia sak ding hi. Yil siamna in lungkimna zong piang sak hi.

Z – Zaisak ; Zaisak cih pen (Zoom) cih kammal tawh kibang hi. Na muhna zaisak in. Na lungneu hun ciangin Pasian hong it na zaisak in. Mawh nein a kisak hun in Pasian hong gupkhiatna zaisak in. Na nuntakna ah thupha tampi hong lut theihna dingin na lungsim kongkhak zaisak in. Na sep theihna zaisak in la, na sunmangte zaisak in. Tua hi leh na zingciang ding pen hong limci semsem ding hi.

Khat Thang

TEDIM KHUAPI AH

                                                   TEDIM KHUAPI AH

Tedim khuapi pan hong hopih ing. Laisim mimalkim na damkim tek un maw leh.
Kumthak zawh tawm khat khuahun kikhel in hong lum zawdeuh hi. Tua
banah tat zia hekzia khawng zong hong nuam cih ding hi. Mi kitam hi
zaw maw? Ahih kei leh, bang ahi tam maw? Misi om leh kizomzom thei hi.
Kumpi in hong puah zawhdeuh cih ding hin teh, Sakollam veng pan Lailo
khua paina lampi pen kuultal tui Lailo khua dong kizuut ding hi. Tua
ban ah BEHS (1) sang khang nidang a Siapi Thuam Go Thang inn pan leh
Sia Suah Za Dal inn kikaal lamsaklam teng lamkeekte in maban hong zom
uh a, lamphung lam ah hawktui luanna ding a tawh laitak uh ahi hi. Tua
kiim teng ih pai the bangbel leivui khu hiuhiau cih ding hi mai.

TEDIM KHUAPI AH in kilam thak zong tampi om aa, khuapi hong tawisang
mahmah uh hi. A kilam san mahmah laitak ahi. Thang Za Sing, Tunta,
Dam Khaw Zam hi teng thum bang kiman leh khuapi nop ci semsem si in
teh ci in kei tumtak in ka nuam mahmah hi. Inn kilam dante zong a
khangto zawte lam dan in kilam ahih manin, ei zong maw khantoh gimnam
ta ve hang ee ka ci a, inn hoih lam zo te tung lungdam ka koh zawhloh
hang ka lungdam khinkhian hi.

TEDIM KHUAPI AH pen a pua lam pan a hi zong TEDIM KHUAPI sung pan ahi
zong mawtaw zong tam mai cycle zong tam sa mai ing. Naupang neu keukeu
te'n zong hawl u lian khin te'n zong hawl cih ding hi. Tua hin, khat
veivei teh a tuahsia zong om thei in, kidop huai zong sa ing. Cycle
lian tawh nuntakna bei a om lam ka theih loh hang hat sak luatna tawh,
Clinic tung kiaukiau kiom peuhmah hi. Ih omna tek pan ih kithuhilh
ding kisam sa ingh.Hong tung ding February kha sung ah, kipawlna tuamtuam zui in siwe
kibawl ding hi a, a pawlpawl in a kigingging zong kiom ta hi. TEDIM
KHUAPI AH EBC teRuby jubilee tung ding hi a, Bawda tual ah saklam nga
in State nasia mahmah khat u tunta makai in lam san uh a, kawlgam sung
muntuamtuam pan pawisim a kipai ding ahi hi.

 TEDIM KHUAPI AH
Tedim Theological College in zong sangtuah hun bawl kuan ta dinga,
master zong kipia kha ding hi.Mawhsak nop man hilo in, mei leh tui pen zat nuam taktak nailo cih
ding hi. Mei leh tui bang anuam mahmah hi leh maw, solar tawh tui
satsaknate lei si ning a cici pen om ta a, TEDIM KHUAPI AH zong hong
kizuakto ta hi. Zangkong khuapi bangin TEDIM KHUAPI AH zong man
sawpna pen hong nuam mahmah hi. Leo te leh music world in pong khat za
tawh Zangkong Sule gei ate sawpnate zangin hong sawp ta uh a, Pasian
thupha in TEDIM KHUAPI leitang leh a tung ateng te thupha hong piak
kipanpanta veh, thungente aw, na thungetna uh ki mumu thei taveh ci-in
kei om muan in ka lungsim na paupau hi.Ka pawk khak loh thu tampi om ding aa, thupi ka sak teng hong gelh
cih hilo in kei bat tantan hong gelh hi zaw ing.

Laigelh-Thang Pian Lian

Email- tplian30@gmail.com

          Sakollam Veng

Kawlgam 2015 Kiteelna' Liimlehvaang Etkholhna

Kawlgam 2015 Kiteelna' Liimlehvaang Etkholhna 

__________________________________________

Kawlgam 2015 Kiteelna ahun-in hongnaai hiaihiai-a, ahizong-in suahtaakna (freedom), sahkhua thutanna (social justice), lungdeih thusun theihna (freedom of speech), mihing' hihtheihnate (human rights) cihte khempeuh-in kigii nei-in, huamtuam nei-a, huamlohtuam nei laailaai thonghi.

1947 February 12 ni-in Kawlgam Thuneihna leh Vaaihawmna nuai-ah Zogam pumpi kia-a, Zomi palaai Pu Thawng Za Khup-in lim nana kaai-a, Kawlgam huamkhat suakkhopding athukim minamte' palaaite inzong limkaai ciat uhhi (Hihte anua ciang-in Tribal Groups or Ethnic Groups [Thai Yin Tha - Mualmite]hong kici-hi). 1948 January 4 ni-in Kawlte leh Mualmiteng-in British khutnuai pan-inTopenna (independence) ngahkhawm uhhi.

Sat Swe Taik in Gamlutang seem-a, tua nung-ah U Nu-in hongseem leuleu-hi. Mualmi makaai upate' thumuhlohna leh alipkhap-huai Kawl thuneite' namneu nelhsiahna lungsim ziak-in kiukna paizia asialammawh kikheelna lianpi hongpiang-hi. U Nu' sep a-term acin ciang-in Mualmite' makaihna hun ahongtung dingpen laukhol-uh ahihman-in, "Gen. Ne Win-aw, vaaihawmna piangthei nawnkei, thuneihna hong lakhia in" ci-in U Nu-in Ne Win laikhaak-a, 1962 kum-in Revolutionary Council (Thaw Lan Ye Kaung Si)-in thuneihna hong lakhia peetmah-hi.

Mualmite-tawh thukimna UNION akici kipawlkhopna-ah "kipawl" hi nawnlo-in Kawlte' saltaang bang-a Mualmite hongkoih nading-in  Myanmah Susialit Laan Syin Pati ci-in thuneihna leencip Gaalkaap-in 1988 ciangdong hong ukcip-hi. Mualmite-pen Kawlte-tawh Topenna(Independence) ala-khawm kimlaai, topeng peuhmah lo-in, asia-mahmah, akawi mahmah To Thak (new master) khat' khutnuai-ahSaltaang kisuak-hi. Hih saltaanna hun sungteng Kawlte hitaleh Mualmite hitaleh naakpi tak-in khuaknimna (Brainwashing) [T. Zokhai, 2015: Khuaknimsa Zomite sung-ah cingtak kigelh) hongpiang-a,tungsiah maai-et, nuaisiah neu-et paiziapi-in hong vuknelh-hi. Tua thamlo-in, 1988 pan-in kiukna palaang gawp-a, 1990 kum ciang-in Gaalkaap-in Gamuk mun hongluah leuleu-a, amasa' sang-a asiazawLungsimlam leh Taksalam Bawlsiatna-tawh Khuaknimna (both psychological and physical brainwashing)-in hong nihthuah-hi.

Hongtungding Kiteelna-ah hong makaihte-pen atung-a khuaknimte leh khuaknimsate (brainwashers and brainwashed) ahihlam phawkding thupi-hi. Gamthukhun (Constitution) pahmalam-zong amau' deihbangbang-a agelh, kuamah awlmawh aneilo, kihtaakzong aneilo, kuamah akhuallo ngiatding-a akipantah, khuaknimsa vive-in hong makaihding ahihi. Aphualpi Ney Pye Daw-ahzong hihbang mite vive-mah amaang ahihi. Mualmite' mun gamlapi khawngpan-in mipi' kheem-a vote ngah nading khawng-a mawkciakciak dingpen ataktak-in Mualmite' ading ahaivaai mahmah khat ahihi. Hih khuaknimsate' makaihna nuai-ah khuaknimsa Mualmi makaai upate tuabang-in kheemna leh zolna azat laaiteng minam' phattuam nading om ngeilo dinghi.

Zomite' adingpen keimah mimal' upmawhthu-ah: 

Gamukte' party tuamtuam Kyiant Khai Ye cbt.... -in bangmah honglawh theilo/zolo dinghi, banghanghiam cihleh khuaknimsate' thuneihna nuai-ah Zomite' ading-in phalammawh khantohna peuhmah hongpia loding-a, abeisa hun-a mahbang-in soklek neunono-tawh hong kheembawl lelding muhsa ahihi. Minam minsel party te-zong tuamah ahihi, vote ngah-in kiteelna-ah lawhcing mahlehzong bangmahpi honghi hanhan hetlo dinghi, banghanghiam cihleh puanluui puanthak-tawh athuap vive ahi-uhhi. Khuaknimsa vive hi-a, abeisa-a minam leh kiukna lamsang ideology hitaleh character, behaviour, belief etc akheel mateng akibang ahihi. 

Tua ahihman-in, minam-pen khuaknimna saltaanna (1948 - 2015 kikaal) hunpi sung-a muhzia, saanzia, upzia khempeuh suahkhia-in, gampualam leitung muntuamtuam-a minam tuamtuamte' kalsuanzia, thumuhzia, thuletzia, sepsuahziate ngaih-theih, zaak-theih, sin-theih, zat-theih nading naakpi-a hahkat kisam-hi. Minam-pen party tung-ah ding ngeilo ding-a, party khempeuh-pen minam' tung-ah adinding ahihi: deihna-ah - Political Party khempeuh-in Minam' Hiang hibek ding-a, Party' nuai-ah minam om ngeilo dinghi. Abeisa hunte khempeuh enkiik lehang Party ahihkeileh thuneihna anei pawlte' khutnuai-ah minam leh gam tangciak/awkcip-hi. Hih paizia akilumleh matang minam-in bangmah manh ngeilo ding-a, 2015 Kiteelna-in phattuamna hong piakloh baan-ah To Thak kineih behbehna suakding muhsa ahihi.

Zomite' saltaanna-pen (T. Zokhai, 2015: Khuaknimsa Zomite) laibu sung-ah dawl 4-in aneng-atawng-in kisuut-hi. 

Adawl Khatna - British Colonialism & Japanese Invasion

Adawl Nihna - Movement of Union of Burma 

Adawl Thumna - Revolutionary Council (1962-1988)

Adawl Liina - Military Government (1990 - Current).

Hih Saltaanna hunbi khempeuh sung-ah Zomite (Tribal Groups dangte-zong) bangzah-in hongki nelhsiah, hongki nuhnau, hongki paampaih leltak-hiam cihte ngaihsun lehang Kawl Gamukte-tawh mapankhop laaiteng lungmuanna, khamuanna, bitna, daihna cihte dimtak-a ngahding lampi om vetlo ahihi. Tua hi-a, Zomite' ading-in bangbang party minpua taleh:

• Angsung khualna' sang-in minam khualna alianzaw thamlo-a, akhualna-pen huihbek-tawh bei thapaai lo-in asepsuah siam mi kisam-hi (khuate-ah development fund 100 ngah-in, ama' ip-ah 50, tungsiah maai-etna 20, nuaisiah kamhukna 20, sepsuahna 10 cihbang azanghte "minam huh-khawng sasa loding cihna ahihi).

• Tungsiah maai-et lo-in, tungsiah-ah nuaisiahte' kisapte maaitang singhawng belh-a aphuutsak ngam, muhdah athuak-ngam ngalliamte kisam-hi (Zogam-ah huumpineelkaai bang-in hawk lualua-in Yangon or Ney Pye Daw khawng-ah ulian' khatpeuh niikmong, puanteenmong-peuh aleen khuukhuu hiloding cihna ahihi).

• Om mawkmawk lo-a, hunlehmual zil-a phu-thei, nawt-thei, hawmsem-thei, vaaihawm-thei, mipi' lungdeih kaihkhopsiam kisam-hi (abeisa hun-a kumpi naseem cihte ataangpi om mawkmawk uh-a, lai simsim, maailam geelna gelhgelh, political, economic, social talk cihte nei ngeilo, mipi' lungdeih kaaikhawm ngeilo, thugen sunsunleh pulpit/stage bekbek-ah munla, mipi-tawh kipolhna/kithuahna-pen niamsa, munsaang bek-a om beubau cihte-in minam leh party/pawlpi kizopna kideidan sak-hi, to leh sal dinmun-mah ahihi, akhangto gamte-ah ulian om mawkmawk cihbang omlo-hi, hunngah zil-in mipi-tawh kimu den-in, kilawmta den-hi).

• Mipi' ading mitsuam-a, gamukte leh mipi akitot akinial lehzong mipi' lam-ah apangngam, mipi' palaai aseem taktak-ngam, mipi' taángmi asuak taktak-ngam kisam-hi (abeisa hun khempeuh-ah mipi leh thuneihte aki-tukalh ciang-in taángmi [ko-za-hlee] daan-a mapang makaai upate-in thuneite, tungsiahte maai-et zawden uh-a, mipi' thusim-khawng puakpuak zawlaai thei-hi, hihbang palaai peuhmah mipi' ading kimanna nei kiuhkeuh lo-in gaal ahihi. Tua ahihman-in mipi' ading-in palaai maantaktak asuak ngamding ngalliam kisam-hi).

Hih ATOM-ah positive nucleus  (makaai upate) leh negativeelectrons (mipi) hong kihual naakleh 2015 Kiteelna-tawh akisailo, akipaaikaanlo minam lawhcinnate naakpi-in limci zawtham dinghi.
Tu-aciang dinmun-tawh Kawlgam 2015 Kiteelna-pen limci lo lualelding muhsa hi-a, Kiteelna bangbang asuak zong-in Zomi-pen Zomi-mah-a anuntaak, akalsuan kuul mawkding ahihman-in makaai upate ATOM taktak ahihding thupi-hi.
Kiteelna tung-ah Zomi adinleh puuk ding-a, minam tung-ah kiteelna adinleh minam dingtang dinghi. Zomite azuunding Zomite bekmah hi-a, Kawlte-in hongzuun peuhmahloh kum 68 sung kimu, kithuak, kivei-hi. Zomite mah-in minam aphungvuh keileh 2015 Kiteelna-in bangmah phattuamna hong lawhlo ding-a, to kibehlap toto leldinghi. Zomite' Topen nading-in saltaanna pan-a pusuak akisam ahihi. Saltaanna pan-a apaikhia-lo mi peuhmah topeng ngeilo-hi.
Zomi Pasian' Thupha!

Zokhai 

***********************************************                                  

T. Zokhai          ITNA-IN GUABANG HINNA-HI        60 Narr-Maen Drive                                                            
Croydon Hills VIC 3136         
Melbourne, AU                   Tel: +61 39723 0460                                      
Mob: +61 420 800 560                         

Tongsan Weekly Journal in Registration Ngah Ta

Zomite sungah Nipisim Thukizakna / Laihawm i neih sunsunte sung pan a masapen khat ahi TONGSAN WEEKLY JOURNAL pen abeisa December 26,2014 ni-in Kumpi theihpihna / phalna (Registration No. 00317) tawh Journal level ngiat kingah khia ta ahih manin, tukha January 2015 akipan Journal size tawh suaktatak kihawmkhia ziahziah ta ding hi.

Hih bangin Registration i ngahna pen Zomi min dinmun ciang bek hi loin, Kawlgambup huam a kihawm Journal Level te tawh kiliangko kim a kingah ahih manin, Zomibup i angtanna le lungdamna lianpi khat hi dingin i lamen hi. Hih Registration ngetna/ bawlna ah tha le ngaal sum le pai akipan a hun manpha tampi piakhia a hong sepsak Sianu Cing Sian Dim (Cir-culation Manager of Tongsan) le Sia Suanmang (ZCD) te' tungah Tongsan Media Group pan lungdamna kiciamteh hi.

Tongsan Weekly Journal pen tuni ciangciang Kawlpi pansan (Phualpi) in kihawmkhia hi a, tukha January 2015 akipan Yangon khuapi sung zongah nasiatak kihawmkhia ziahziah ta ding hi. Tutung January 2015 Nipi masa sungin, Sia Khampeek (Tongsan pu) le Yangon khuapi sunga om biakna pawlpite ah Tongsan Tanu (Agent) dingte tawh kimuhkhopna nasiatak neikhawm thei uh hi. Yangon khuapi ah tawlpikhat sung amawkna in kihawm phot dinga, a nung lam ciangin Tatman (Subscription fee) kingen pan ding cih khensatna kinei hi.

Tua hi a, Tongsan Weekly Journal pen Kawlgambup a om Zomite tenna khuapi khuaneu mun khempeuh ah mipi simtheih dingin kihawmkhia ziaziah nuam ahih manin, minam le Lai itna a neite in na pawlpi or na khua ah Tongsan Palai (Agent) kisemthei ding cih i kicial nuam hi. Minam kician khatin Lai nei uh a, lai kician anei minam pen khangto hamtang hi. Laisim minam i suah ciang bekin mipil le miciim minam kisuak thei pan ding hi.

Tongsan Weekly Journal- vai tawh kisai a theibeh nuamte in a nuai amunte ah kidong thei ding hi.

1. Sia Khampeek (Tongsan pu), Email: khampeek@gmail.com, Mob: 09448026418, 0047-46824269
2. Sia Khen Khup (Editor ), Email.khup.lsf@gmail.com, Mob: 0932246336

-Tongsan Weekly Journal (Yangon Agent) a om thei teng tawh Hario Cafe & Bakery ah kimuhkhopna kinei thei hi.

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း

အမ်ားတကာရဲ႕လြတ္လပ္ေရးကို ေႏွာက္ယွက္ တာဟာ လြတ္လပ္ေရး မဟုတ္ဘူး“ – ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း –
“Disturbing others’ liberty is not liberty” – Bogyoke Aung San -

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက တိုင္းျပည္အတြက္ လြတ္လပ္ေရး ကိုအရယူေပးခဲ့ေသာ္လည္း သူထူေထာင္ခဲ့ေသာ ပင္လံုျပည္ေထာင္စုႀကီးသည္ သူႏွင့္အတူ ဇတ္သိမ္းသြား ခဲ့ရသည္ကို အမ်ားျပည္သူ တို႕သတိမမူမိခဲ့ၾကေပ။ သာမန္ျပည္သူတို႕သတိမမူမိၾကသည္ကို ထားဦး ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အေျခခံဥပေဒ (၁၉၄၇) ကိုပင္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို အေျခခံထား သေယာင္ လူမ်ိဳးစု တိုင္းရင္းသား ႏိုင္ငံေရးသမား အခ်ိဳ႕က ထင္ေယာင္မွား ခဲ့ဘူး သလို၊ ယင္းအေျခခံဥပေဒ (၁၉၄ရ) သည္ပင္လ်င္ ဖက္ဒရယ္စနစ္ျဖစ္ေၾကာင္း ဝန္ ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးႏု က ရွစ္ေလးလံုးကာလ ခ်င္းတုိင္းရင္း သား တို႕ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုပြဲ တခုတြင္ ေပါက္ေပါက္ရွာရွာေျပာၾကားခဲ့ ဘူးသည္။ ထို႕အျပင္ လက္ရွိ ျပဳျပင္ ေျပာင္း လဲေရးကာလကို အမီလိုက္ကာ တက္သုတ္ရိုက္ဝင္လာၾကသည့္ ႏိုင္ငံျခားသားပညာ ရွင္ သုေတသီ အ ခ်ိဳ႕ကလည္း ကြ်န္ပ္ တို႕ ႏိုင္ငံ တြင္ ရွိခဲ့၊ က်င့္ သံုး ခဲ့ ဘူးေသာ၊ က်င့္သံုး ေနဆဲျဖစ္ ေသာ အေျခခံဥပေဒမ်ားအနက္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အေျခခံ ဥပေဒ(၁၉၄ရ) သည္ ဖက္ဒရယ္စနစ္ ႏွင့္ အ နီး စပ္ဆံုး ျဖစ္ ေၾကာင္း ေရးသားလာ ၾက ျပန္ သည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကုိယ္တို္င္ပါဝင္ေရးဆြဲခဲ့သည့္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ ႏို္င္ငံ အေျခခံဥပေဒ (ပထမမူၾကမ္း) သည္ သမိုင္း စာမ်က္ႏွာ မ်ား ေပၚမွ ေပ်ာက္ ျခင္း မလွေပ်ာက္ေနခဲ့သည္။ ၄င္းႏွင့္အတူ ပင္လံုသမိုင္း သည္ လည္း လႈိ႕ဝွက္ သမိုင္း တခုသဖြယ္သမုိုင္းစာမ်က္ႏွာမ်ားေပၚမွ ေပ်ာက္ ေနခဲ့သည္။

အမွန္မွာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ အေျခခံဥပေဒ (၁၉၄ရ) သည္ ဖက္ဒရယ္ စနစ္ ဟုတ္မဟုတ္ဆိုသည္ကို အထူးေဆြးေႏြး ျငင္းခုန္စရာ ပင္ လိုမည္ မထင္ပါ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းက်ဆံုးၿပီးေနာက္ သူေရးဆြဲခဲ့သည့္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ အေျခခံဥပေဒ(၁၉၄၇) (ပထမမူၾကမ္း) တြင္ ပင္လံု ကို အေျခခံသည့္ ဖက္ဒရယ္ အႏွစ္သာရ အေငြ႕အသက္မ်ားကိုပယ္ဖ်က္ကာ အသစ္တဖန္ ျပန္လည္ေရးဆြဲခဲ့ သည့္ ဦးခ်န္ထြန္း ကိုယ္တိုင္ က ယင္း အေျခခံ ဥပေဒ သည္ အေပၚယံအားျဖင့္ ဖက္ဒရယ္ ျဖစ္ေသာ္လည္းအႏွစ္သာရအားျဖင့္ တျပည္ေထာင္ စနစ္ ျဖစ္ ေၾကာင္း ဝန္ခံခဲ့သည့္ အခ်က္သည္ ပင္လ်င္ ယင္း အေျခခံ ဥပေဒ သည္ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု စနစ္ ႏွင့္ ဆန္႕က်င္ဖက္ ျဖစ္ေၾကာင္း အရွင္း ဆံုး ဝန္ခံခ်က္ျဖစ္ေပသည္။ ဥပေဒကိုေရးဆြဲသူ ကိုယ္ တိုင္က ယင္း အေျခခံဥပေဒ ကို တျပည္ေထာင္စနစ္ အျဖစ္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ေရးဆြဲခဲ့ေၾကာင္း ဝန္ခံ ထားၿပီး ျဖစ္သျဖင့္ ယင္းအေျခခံဥပေဒ(၁၉၄ရ) သည္ ဖက္ဒရယ္ ဟုတ္မဟုတ္ ျပည္ေထာင္စု စနစ္ ဟုတ္ မဟုတ္ အခ်ိန္ကုန္ ခံ ကာ ဆက္လက္ ၿပီး အက်ယ္အက်ယ္ အ ျငင္းပြား ေနစရာ မလိုေတာ့ေပ။ တနည္းအားျဖင့္ ယင္းအေျခခံဥပေဒအားျဖင့္ ပင္လံုလမ္း မွစတင္ လမ္းခြဲ ခဲ့ ၾကၿပီး ျဖစ္သည္။ ပင္လံုျပည္ေထာင္စုႀကီး ၿပိဳကြဲ ပ်က္စီး ေရး လမ္းေၾကာင္း သို႕ စတင္လမ္းလြဲခဲ့သည္မွာ ယင္း၁၉၄၇ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒ ျဖစ္ေၾကာင္း အခုိုင္အမာ သက္ ေသ ထူႏိုင္ပါ သည္။ က်ည္း ေျမာင္းေသးသိမ္ေသာ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒီတုိ႕က အေပၚယံ အားျဖင့္ ဖက္ဒရယ္ သကာရည္ ကို လိမ္မာပါးနပ္စြာ လူးထား ႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ တုိင္းျပည္ကို တျပည္ေထာင္စနစ္ေဘာင္အတြင္းသို႕ ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ သြတ္သြင္းႏိုင္သည္သာမက သာမန္ျပည္သူမ်ားကို မဆိုထားႏွင့္ ပညာရွင္ အခ်ိဳ႕ကိုပင္ လွည့္ စား ႏိုင္ခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံကိုလည္းေသးသိမ္နိမ့္က်ေသာ ေသြးအလိမ္းလိမ္းႏွင့္ စစ္ဘီလူးတို႕ က်က္စားရာ စစ္တလင္း တစျပင္ အျဖစ္သို႕ က်ဆင္း သက္ေရာက္ ေစခဲ့ သည္။ http://vansangva.com/vansangva-library/#5

ျပည္တြင္းစစ္သမိုင္း၏ အစပိုင္းကာလ – ေရာင္စံုသူပုန္ေခတ္။

လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ အေျခခံဥပေဒ(၁၉၄၇) ေခၚ တျပည္ေထာင္စနစ္ အသက္ရွင္သန္ခဲ့သည့္ ၁၉၄ဂ မွ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္အၾကား (၁၄) ႏွစ္တာ ကာလ၊ ပါလီမန္ေခတ္ (သို႕မဟုတ္) ဒီမိုကေရစီ ေခတ္ ဟုအမ်ား နားလည္ၾကေသာ ထိုကာလ အတြင္းတြင္ ျပည္တြင္း စစ္မီး သည္ စတင္ အရွိန္ ရကာ ေတာက္ေလာင္ခဲ့ ျခင္းျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ အေျခခံဥပေဒ(၁၉၄၇) သည္ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကို မေဆာင္က်ည္းႏိုင္ခဲ့ေပ။ တျပည္ေထာင္စနစ္ ကိုျပဌာန္း ထား သျဖင့္ လူမ်ိဳး ေပါင္းစံု ေနထို္င္ေသာကြ်န္ေတာ္တို႕ႏိုင္ငံႏွင့္ အံမဝင္ ဂြင္မက်၊ ပင္လံု မူ မ်ား ႏွင့္ဆန္႕က်င္ဖက္ ျဖစ္သည္ကို ရွည္ၾကာေသာ ျပည္တြင္းစစ္သမိုင္း အားျဖင့္ သက္ေသထူႏိုင္ပါသည္။

ပင္လံုစာခ်ဳပ္ေရးထိုးရာတြင္မပါဝင္ခဲ့ၾကသည့္ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုမ်ား တသုတ္ၿပီးတသုတ္ေတာခိုခဲ့ၾကေသာ္လည္း ထိုကနဦးကာလ ျပည္ တြင္း စစ္၏ အစပိုင္း “ေရာင္စံုသူပုန္ေခတ္” တြင္ ပင္လံု စာခ်ဳပ္ ကို ေရးထိုးခဲ့ၾကသည့္ ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ရွမ္း တို႕သည္ ပင္လံု ျပည္ ေထာင္ စု ႀကီး ကို ယံုၾကည္ေနၾကဆဲ၊ ျပည္ေထာင္စုႀကီးမပ်ိဳကြဲေအာင္ ထိမ္းသိမ္းရမည္ဟုရိုးသားစြာယံုၾကည္ကာ ဦးႏုအစိုးရအား အကာအကြယ္ေပးခဲ့ၿပီး ျပည္တြင္း စစ္ တြင္ မပါဝင္ခဲ့ၾကေသး ေပ။ တနည္းအားျဖင့္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အတူ ယံုယံုၾကည္ၾကည္ လက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့ ၾက သည့္ ခ်င္း၊ရွမ္း၊ကခ်င္တို႕ အေနႏွင့္ ပင္လံုသေဘာ တူညီခ်က္မ်ား၊ ပင္လံုမူမ်ားရွင္သန္ေနေသးသည္၊ အေျခခံဥပေဒ (၁၉၄ရ)သည္လည္း ပင္လံု စာခ်ဳပ္ ႏွင့္ အညီေရးဆြဲထား သည္ ဟု ထင္မွတ္မွား ေနၾက ဆဲျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းစစ္ အစပိုင္းကာလတြင္ ကရင္၊ မြန္၊ ရခိုင္၊ ကရင္နီ အစရွိသည့္ အမ်ိဳးသားေရး အေျခခံသည့္ တိုင္းရင္း သား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ လူတန္းစားကို အေျခခံ သည့္ ကြန္ျမဴနစ္လက္ဝဲဝါဒီ မ်ားျဖစ္ ၾကေသာ အလံျဖဴ၊ အလံနီ၊ ရဲေဘာ္ျဖဴ စသည့္ လက္နက္ ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား သည္ လည္း ျပည္ေထာင္စု အဝွမ္း လူမ်ိဳး ေပါင္းစံု ျပည္သူတုိ႕အား တစုတစည္းတည္း ဆြဲေဆာင္ ႏိုင္ ေလာက္ သည့္ ဘံုႏိုင္ငံ ေရး ဦးတည္ခ်က္ မ်ားမရွိခဲ့ ၾကေပ။ တပ္ေပါင္းစုမ်ား အႀကိမ္ႀကိမ္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၾကေသာ္လည္း တာရွည္ မခံခဲ့၊ အခ်င္းခ်င္း ျပန္လည္ တိုက္ခိုက္ ခဲ့ၾကသည္ ကမ်ားသည္။ ဤ သို႕ျဖင့္ ရွည္ၾကာေသာျပည္တြင္းစစ္သမိုင္း တေလ်ာက္ ေရာင္စံု သူပုန္ေခတ္ တြင္စတင္ေတာခိုခဲ့ၾကေသာ အလံျဖဴ၊ အလံနီ၊ ရဲေဘာ္ျဖဴ ႏွင့္ မဆလေခတ္တြင္ ေတာခို ခဲ့ေသာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးႏု၏ ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီပါတီတုိ႕သည္ မိမိတို႕ ေၾကညာ ခဲ့ေသာ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတုိင္ ကိုမေရာက္ပဲ ေတာ္လွန္ေရး လမ္းခုလတ္တြင္ အခိ်န္အခါႏွင့္ အေျခအေန အမ်ိဳးမ်ိဳး တို႕တြင္ ဇတ္သိမ္းသြား ၾကရ ေသာ အထင္ကရ ပါတီအဖြဲ႕ႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾက သည္။

ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီေခတ္ လႊတ္ေတာ္တြင္းလက္ေတြ႕ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းမ်ားတြင္ တျပည္ေထာင္စနစ္၏ ခါးသီးမႈမ်ား ကို လက္ေတြ႕ က်က် ခံစားလာ ရသည့္ တုိင္းရင္း သားတို႕သည္ ပင္လံုတြင္ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့ၾကသည့္ ကုိယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ မ်ားဆံုးရႈံးခဲ့ၾကရသည့္ အျဖစ္ကို ႏိုင္ငံေရး နည္း အား ျဖင့္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ စတင္ အေရး ဆိုခဲ့ၾကေသာ္လည္းအရာမေရာက္ခဲ့ေပ။ (Vansangva Library, www.vansangva.com တြင္ရႈရန္။)

တျပည္ေထာင္စနစ္ ကို ဆန္႕က်င္သည့္ ရွမ္းအမ်ိဳးသားတုိ႕ ၏ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးစတင္ျခင္း

၁၉၅ဝခု ႏွစ္ တြင္ တရုတ္ျဖဴ က်ဴးေက်ာ္မႈ၏ ေနာက္ဆက္တြဲ အ ျဖစ္ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ ဗမာ့တပ္မေတာ္၏ ရွမ္းလူထုအေပၚ လူ႕အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖါက္ မႈ မ်ားေၾကာင့္ ရွမ္းလူထုအတြင္း မေၾကနပ္ခ်က္မ်ား စုျပံဳလာသည့္အၾကား ပင္လံု ကို အေျခခံသည့္ ျပည္ေထာင္စုကို ႏိုင္ငံေရးနည္း အားျဖင့္ ပါလီမန္ အတြင္းမွ ျပန္လည္ထူေထာင္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္ ကင္းမဲ့လာသည့္ အဆံုး ၁၉၅ဂ ခုႏွစ္ ေမလ (၂၁) ရက္ေန႕ တြင္ ရွမ္းမ်ိဳးခ်စ္ ေခါင္းေဆာင္ Sao Noi ဦးေဆာင္သည့္ Num Hsük Han ေခၚ ရွမ္းလူငယ္ သံုးက်ိတ္တို႕ မွ ေသနတ္ (ရ) လက္ျဖင့္ ရွမ္းျပည္လြတ္ေျမာက္ေရး အ တြက္ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္ လွန္ေရး ကိုစတင္ခဲ့သည္။ ဤသည္မွာ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရး ထိုး ခဲ့သည့္ ကနဦး ပင္လံုျပည္ေထာင္စုအဖြဲ႕ ဝင္ထဲမွ ရွမ္းအမ်ိဳူးသားတို႕ က လက္နက္စြဲကိုင္ကာ ရွမ္းျပည္တြင္ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရးမ်ား ဆိပ္သုဥ္းေစခဲ့သည့္ တျပည္ေထာင္စနစ္ကို စတင္ ဆန္႕က်င္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။

တျပည္ေထာင္စနစ္ ကို ဆန္႕က်င္သည့္ ကခ်င္ အမ်ိဳးသားတုိ႕၏ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးစတင္ျခင္း

ကခ်င္ျပည္နယ္ အေနႏွင့္ ကိုယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္ မ်ားဆံုးရႈံးမႈ အေပၚ မေၾကမနပ္ ျဖစ္ေနၾကသည့္အခ်ိန္တြင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုက အမ်ား တ ကာ ဝိုင္းဝန္း ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည့္ၾကားက ဗုဒၶဘာသာ ကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ တရားဝင္ျပဌာန္းခဲ့ျခင္း၊ စီေမာ္၊ေဂၚလံ၊ဂန္ဖန္ အစရွိသည့္ ကခ်င္ ျပည္နယ္၏ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ကခ်င္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကကန္႕ကြက္သည့္ၾကားမွ တရုတ္ျပည္အား လႊဲေျပာင္းေပးအပ္ ခဲ့ ျခင္း အစ ရွိ သည့္ ႏိုင္ငံ ေရး အခင္း အက်င္း မ်ား ၏ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚဝါရီလ (၅) ရက္ေန႔တြင္ Zau Seng, Zau Tu, Zau Dan အစရွိသည့္ ကခ်င္မ်ိဳးခ်စ္ ညီအစ္ ကို သံုး ဦးမွ ဦး ေဆာင္ကာ ကခ်င္လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးကိုစတင္ခဲ့ျပန္သည္။ ဤသည္မွာ ပင္လံု စာခ်ဳပ္ ကို လက္မွတ္ ေရး ထိုး ခဲ့သည့္ ကနဦး ပင္လံု ျပည္ ေထာင္စုအဖြဲ႕ဝင္ထဲမွ ကခ်င္ အမ်ိဳူးသားတို႕က လက္နက္စြဲကိုင္ကာ ကခ်င္ျပည္တြင္ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရး မ်ား ဆိပ္သုဥ္း ေစခဲ့ သည့္ တျပည္ေထာင္ စနစ္ကို စတင္ဆန္႕က်င္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။

တျပည္ေထာင္စနစ ္ကို ဆန္႕က်င္သည့္ ခ်င္း အမ်ိဳးသားတုိ႕၏ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးစတင္ျခင္း

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကုိယံုၾကည္ကာ ကနဦးျပည္ေထာင္စုတြင္ ျပည္နယ္ပင္မယူပဲ ခ်င္းဝိေသသတိုင္းအျဖစ္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ပါဝင္ လာ ၿပီး တျပည္ေထာင္စနစ္ ေအာက္ တြင္ မိမိတို႔ ၏ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ ကိုဆံုးရံႈးခဲ့သျဖင့္ ပါလီမန္ေခတ္ လႊတ္ေတာ္အတြင္းမွ ခ်င္း ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ားက အမ်ိဳးမိ်ဳး အေရးဆို ခဲ့ၾက ေသာ္လည္း အရာမ ေရာက္ခဲ့ေပ။ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ တြင္ ခ်င္းမ်ိဳးခ်စ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ Pu Hrang Nawl (ပါလီမန္ေခတ္ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္), Pu Thualzen (ခ်င္းလက္နက္ကိုင္တပ္ရင္း မွ တပ္ၾကပ္ႀကီးေဟာင္း), Pu Son Kho Pau (ခ်င္းလက္နက္ကိုင္တပ္ရင္းမွ ဒုဗိုလ္မွဴးႀကီးေဟာင္း), Pu Son Cin Lian (ပါလီမန္ေခတ္ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္), Pu Dam Kho Hau, Pu Pa Cung Nung တို႔ ကဦးေဆာင္၍၄င္း ၁၉ရ၆ ခုႏွစ္ တြင္ Pu Mang Tling (ပါလီမန္ေခတ္ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္), Pu William Sa Lian Zam (ေရတပ္မွ တပ္ၾကပ္ႀကီးေဟာင္း) တို႔ မွ အသီးသီး ဦးေဆာင္၍၄င္း ခ်င္းျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး မ်ားကို စတင္ ခဲ့ၾက ေသာ္လည္း ထိုေခတ္ ထိုကာလ ႏိုင္ငံတကာ ႏိုင္ငံေရး၊ ေဒသဆို္င္ရာ ပထဝီ ႏိုင္ငံေရး၊ ျပည္တြင္း ႏိုင္ငံေရး အေျခအေန မ်ား ႏွင့္ လက္နက္ ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး တို႕ ၏ သေဘာ သဘာဝ အရ အခက္အခဲ ေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာကို ၾကံဳေတြ႕ခဲ့ရၿပီး ေမြးေသ ေတာ္လွန္ေရးမ်ား အျဖစ္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္း ခဲ့ၾကရသည္။ ၁၉ဂဂ ခုႏွစ္ မတ္လ (၂ဝ) ရက္ေန႔တြင္ ခ်င္းမ်ိဳးခ်စ္ ေခါင္းေဆာင္ Pu Tial Khar မွဦးေဆာင္ကာ ခ်င္းအမ်ိဳးသား တပ္ဦး ကိုတည္ေထာင္ၿပီး ခ်င္းအမ်ိဳးသားတို႔၏ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ကို ျပန္လည္စတင္ ႏိုင္ခဲ့သည္။ ဤသည္မွာ ပင္လံု စာခ်ဳပ္ ကို လက္မွတ္ေရး ထိုး ခဲ့သည့္ ကနဦး ပင္လံု ျပည္ ေထာင္စုအဖြဲ႕ဝင္ထဲမွာ ခ်င္းအမ်ိဳူးသားတို႕က လက္နက္စြဲကိုင္ကာ ခ်င္းျပည္တြင္ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္ အေရးမ်ား ဆိပ္သုဥ္း ေစခဲ့ သည့္ တျပည္ ေထာင္ စနစ္ကို စတင္ဆန္႕က်င္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။

တျပည္ေထာင္စနစ္ကိုဆန္က်င္သည့္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳး တုိ႕၏ တပ္ေပါင္းစုမ်ား

လူမ်ိဳးစု တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ၏ ၁၉ရ၆ ခုႏွစ္ ေမလ (၁ဝ) ရက္ေန႕ တြင္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေသာ ကခ်င္၊ ကရင္၊ကရင္နီ၊ခ်င္း၊ရွမ္း၊ပအို႕၊လားဟူ၊မြန္၊ပေလာင္၊ဝ၊ရခိုင္ အစရွိသည့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္း တို႕ပါဝင္သည့္ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီတပ္ဦး (National Democratic Front) သည္၄င္း Kachin Independence Organization (KIO), New Mon State Party (NMSP), Shan State Army-North (SSPP /SSA), Karen National Union (KNU), Karenni National Progressive Party (KNPP), Chin National Front (CNF), Lahu Democratic Union (LDU), Arakan National Council (ANC), Pa-Oh National Liberation Organization (PNLO), Ta-ang National Liberation Army (TNLA), Wa National Organization (WNO) တို႔ ပါဝင္ၿပီး ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚဝါရီလ (၁၆) ရက္ေန႔ တြင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေသာ United Nationalities Federal Council (UNFC) ေခၚ တပ္ေပါင္းစုတို႕သည္၄င္း တျပည္ေထာင္စနစ္ကိုဆန္႕က်င္ၿပီး ပင္လံုမူ ကို အေျခခံသည့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကိုျပန္လည္ထူေထာင္ရန္ ဘံုႏိုင္ငံေရးဦးတည္ခ်က္ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားသည့္ တပ္ေပါင္းစုမ်ားျဖစ္သည္။

တျပည္ေထာင္စနစ္ ကို ဆန္႕က်င္သည့္ ၿမိဳ႕ျပ ဗမာ ေက်ာင္းသား တုိ႕၏ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးစတင္ျခင္း

ထို႕အျပင္ ၁၉ဂဂ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ (၁) ရက္ေန႕တြင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည့္ All Burma Students’ Democratic Front (ABSDF) ေခၚ လက္နက္ကိုင္ ေက်ာင္းသားတပ္မေတာ္ သည္လည္း တျပည္ေထာင္စနစ္ကို ဆန္႔က်င္ကာ ဗမာမ်ိဳးခ်စ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ကိုယ္္တိုင္ ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ ပင္လံုမူ ကိုအေျခခံသည့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ကို ဦးတည္ကာ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ သည့္ ပထမ ဦးဆံုး ေသာ ဗမာလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္။ ထို႕အျပင္ အထက္ပါ တပ္ဦး တို႔တြင္မပါဝင္ေသာ Restoration Council of Shan State (RCSS) ႏွင့္ United Wa State Army (UWSA) တုိ႔သည္လည္း တျပည္ေထာင္စနစ္ကို ဆန္႕က်င္ကာ ပင္လံုကိုအေျခခံသည့္ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု ကိုထူေထာင္ ရန္ ဦးတည္ခ်က္ရွိၾကသည္။

တျပည္ေထာင္စနစ္ ကို ဆန္႕က်င္သည့္ ဗမာ့ တပ္မေတာ္၏ သမုိင္းဝင္ ေျခလွမ္းသစ္

တႏိုင္ငံလံုးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ မူၾကမ္းအားအေခ်ာသပ္ေရးဆြဲေရး အတြက္ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ ႏွင့္ တုိင္းရင္းသားမ်ား၏ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၁ ႏွင့္ ၂၂ ရက္ေန႕ေဆြးေႏြးပြဲ မ်ားတြင္ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ကို ခ်ဳပ္ဆုိႏိုင္ေရး အတြက္ အေျခခံမူမ်ားကိုညွိႏိႈင္းရာတြင္ အထူးသျဖင့္ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ဖက္မွ အထစ္အေငါ့ ျဖစ္ခဲ့သည့္ “ဖက္ဒရယ္” ဟူေသာ ေဝါဟာရ အသံုးအႏႈံးကို အစိုးရဖက္မွ သေဘာတူကာ “ဒီမိုကေရစီ ႏွင့္ အမ်ိဳးသား တန္းတူေရး ကို အာမခံခ်က္ေပးေသာ ဖက္ဒရယ္စနစ္” ကိုက်င့္သံုးေသာ ျပည္ေထာင္စု ကိုတည္ေဆာက္ရန္ ဖက္ ႏွစ္ဖက္လံုး မွ ညွိႏိႈင္းေရး အဖြဲ႕မ်ားက အေျခခံမူအျဖစ္ ေဘာတူညီမႈရယူႏိုင္ခဲ့သည္။ ယင္း ညွိ ႏိႈင္းေရး အဖြဲ႕မ်ားတြင္ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရဖက္မွ (တပ္မေတာ္ ကုိယ္္စားလွယ္မ်ား အပါအဝင္) UPWC ေခၚ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖၚေဆာင္ေရးလုပ္ငန္း ေကာ္မီတီ ဝင္ မ်ား ႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားမွ NCCT ေခၚ တႏိုင္ငံ လံုးအပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး ဆိုင္ရာ ညိွင္းႏႈိင္းေရးေကာ္မီတီဝင္ မ်ားပါဝင္ၾကသည္။ တနည္းအားျဖင့္ ရာစုႏွစ္ ထက္ဝက္ေက်ာ္ ကာလ အာဏာရွင္ေဟာင္း ဦးေနဝင္း က ဖက္ဒရယ္ ကိုခြဲထြက္ေရးမူအျဖစ္ တတိုင္းတျပည္လံုးကို ႏွစ္ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ လိမ္ညာမႈိင္းတိုက္ ႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း ယေန႕တပ္မေတာ္သည္ ယင္း ဖက္ဒရယ္ စနစ္ ကို ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ေမလ (၂၁) ရက္ေန႕အဆိုပါေဆြးေႏြးပြဲတြင္ လက္ခံလာသည္မွာ ပင္လံုျပည္ေထာင္စုႀကီး ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရး သမိုင္းတြင္ အေရးႀကီး ေသာ သမိုင္း အလွည့္ အေျပာင္းတခုအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ ရမည္ျဖစ္ေပသည္။ တနည္းအားျဖင့္ ဗမာ့တပ္မေတာ္အေနႏွင့္ အာဏာရွင္ေဟာင္း ဦးေနဝင္း ၏ ေလာင္းရိပ္ေအာက္မွ ရုန္းထြက္ႏိုင္ခဲ့သည့္ ပထမ ေျခလွမ္း အျဖစ္ျပည္သူ တရပ္လံုးက ႀကိဳဆိုၾကရေပမည္။

ပင္လံုကိုေျခခံေသာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ေရး သမိုင္းျမင္ကြင္းက်ယ္။

ဤသည္မွာ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ မွစကာ ပင္လံု ျပည္ေထာင္စုႀကီး တစတစ ၿပိဳကြဲပ်က္စီးခဲ့သည္မွ ယေန႕ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ အထိ ႏွစ္ေပါင္း (ရဝ) နီးပါးၾကာေညာင္းခဲ့ၿပီ ျဖစ္ေသာ သမိုင္း ျဖစ္စဥ္ တခုလံုးအေပၚ လႊမ္းျခံဳ ၿပီး ျမင္ကြင္းက်ယ္ ရႈေထာင့္တခု မွ ျမင္ေတြ႕ ရသည့္ တျပည္ေထာင္ စနစ္ကိုဆန္႕က်င္ၾကသည့္ အေရးႀကီးေသာ သမိုင္း မွတ္တိုင္အခ်ိဳ႕တို႕ျဖစ္ေပသည္။ တနည္းအားျဖင့္ ပင္လံုတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းကိုယ္တိုင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ သံတမန္ နည္းအားျဖင့္ စတင္ အုပ္ျမစ္ခ်ခဲ့သည္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုႀကီး သည္ အမွန္တကယ္ တြင္မတည္ရွိေတာ့ပဲ ေပ်ာက္ကြယ္ပ်က္စီး သြားခဲ့ေသာ္လည္း ႏွစ္ေပါင္း ရွည္ၾကာစြာ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုျပည္သူတို႕၏ အသက္၊ ေသြးေခြ်း ႏွင့္ အသက္ အိုးအိမ္စည္းစိမ္ ခ်မ္းသာတို႕ကို ရင္းႏွီးေပးဆပ္ကာ၊ ျပန္လည္ေရး ဆြဲခဲ့ရ သည့္ ပင္လံု ျပည္ေထာင္စုႀကီး ၏သမိုင္းျဖစ္ေပသည္။ ျပည္သူတရပ္လံုးအေနႏွင့္ ပင္လံု ျပည္ေထာင္စု ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရး ျဖစ္စဥ္ ကိုမ်က္ေျခမျပတ္သင့္ေပ။ ျပည္သူတို႕လိုလားေတာင္းဆိုေနသည္မွာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ ေရးထိုးရန္ သက္သက္မဟုတ္ပဲ၊ လက္ေတြ႕ စစ္ေျမျပင္ ေရွ႕တန္းမ်ားတြင္ ထိုးစစ္မ်ားရပ္စဲေရး၊ အျပန္အလွန္ ပစ္ခတ္ သည့္ ေသနတ္သံ မ်ားရပ္စဲေရးျဖစ္သည္။ တျပည္ေထာင္စနစ္ကို အားလံုးေသာအင္အားစုတို႕မွ ဆန္႕က်င္လာၾကၿပီး၊ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ ေရး ကိုလည္း အားလံုးေသာအင္အားစုတို႕မွ သေဘာတူလက္ခံလာၾကသည့္ ယေန႕ အခ်ိန္အခါတြင္ အဓိပၸါယ္လံုးဝ ကင္းမဲ့ သည့္ ျပည္တြင္းစစ္ႀကီး အား လက္ေတြ႕က်က် အမွန္တကယ္ရပ္စဲေရး သည္ ဗမာအပါအဝင္၊ တပ္မေတာ္သားမ်ားအပါအဝင္ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုျပည္သူတရပ္လံုး ၏ စစ္မွန္ေသာ ဆႏၵ ျဖစ္သည္။

လူမ်ိုဳး ေပါင္းစံုျပည္သူတရပ္လံုး ၏အနာဂတ္ ထာဝရၿငိမ္းခ်မ္းေစေရးအတြက္ အေကာင္း ဆံုးႏွင့္ တခုတည္းေသာ အေျဖမွာ ပင္လံုဆီသို႕ျပန္လည္ဦးလွည့္ ရန္မွတပါး အျခားေရြးခ်ယ္ စရာ လမ္းမရွိေပ။ ပင္လံုတြင္ ႏိုင္ငံ့ ဖခင္ႀကီးမ်ား (founding fathers မ်ား) မ်ိဳးေစ့ခ်ခဲ့သည့္ လမ္းစဥ္သည္ လူမ်ိဳးတမ်ိဳးႏွင့္တမ်ိဳး ရန္လိုမုန္းထားမႈမ်ား ႀကီးထြားေစမည့္ အၾကမ္းဖက္နည္း၊ စစ္ေရးနည္းျဖင့္ နယ္ေျမမ်ားကို သိမ္းပိုက္ကာ ထူေထာင္ရမည့္ ျပည္ေထာင္စု ၏ မ်ိဳးေစ့ မ်ိဳး အလ်ဥ္းမဟုတ္ခဲ့ေပ။ ဗမာအပါအဝင္ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုျပည္သူတို႕အၾကား “ဆူၾကံဳနိမ့္ျမင့္မရွိ“ တန္းတူ ေသာ၊ လြတ္လပ္ေသာ၊ ဒီမိုကေရစီ အျပည့္ အဝရွိေသာ၊ အျပန္အလွန္ေလးစားမႈ ရွိေသာ၊ အျပန္အလွန္ အသိအမွတ္ျပဳေသာ ပင္လံု ျပည္ေထာင္စု စိတ္ဓါတ္ မ်ိဳးေစ့ကိုသာ ခ်ထားခဲ့ၾကသည္ ကို သမိုင္း အေထာက္အထားမ်ား အခိုင္အမာ ရွိေနပါသည္။

ပင္လံု ျပည္ေထာင္စု စိတ္ဓါတ္ အားျဖင့္ သာလ်င္ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုျပည္သူတို႕ ၏ စိတ္ႏွလံုး ကို ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္မည္ျဖစ္ၿပီး ခိုင္မာ ေတာင့္တင္း ေသာျပည္ေထာင္စုကို လည္းပင္လံုစိတ္ဓါတ္ အားျဖင့္သာ ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ မည္ျဖစ္သည္။ အတိတ္ ကာလ တေလ်ာက္လံုး ျဖတ္သန္း ခဲ့ၾကရသည့္ပကတိသမိုင္းအေတြ႕အၾကံဳမ်ား အရ အင္အား သံုးကာ နယ္ေျမ စိုးမိုးေရး၊ နယ္ေျမသိမ္းပိုက္ေရး စစ္ေရးလမ္းစဥ္ အားျဖင့္ ခိုင္မာေသာ ျပည္ေထာင္စု ကို တည္ေဆာက္၍ မရႏိုင္ ေၾကာင္း သမိုင္း သခၤန္းစာမ်ားကို အထင္အရွား ေတြ႕ျမင္ခဲ့ၾက ၿပီးျဖစ္သည္။ စစ္ေရးနည္းျဖင့္ ႏိုင္ငံကိုတည္ေဆာက္ျခင္းအားျဖင့္ တုိင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရး ကို အစည္းေျပေစခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ျပည္ေထာင္စုႀကီး၏ အရွည္သျဖင့္ တည္တန္႕ ခိုင္ၿမဲေရး ကိုပါၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့ျပီျဖစ္သည္။ တုိ္င္းျပည္၏ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာကို လည္း အားအင္ခ်ိနဲ႕ေစခဲ့ သည္ကို မ်က္ဝါး ထင္ထင္ ေတြ႔ျမင္ေန ရၿပီျဖစ္သည္။ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ျပည္သူတို႕ သည္လည္း ဆင္းရဲတြင္း နက္သထက္ နက္ ေစခဲ့သည္ကို သမိုင္းလက္ေတြ႕တြင္ တြင္ဖံုးကြယ္၍မရေသာအမွန္တရား ျဖစ္ေပသည္။

လူမ်ိဳးတမိ်ဳးႏွင့္တမ်ိဳး စစ္အင္အားသံုးကာ ႏိုင္ထက္ စီးနင္း ျပဳက်င့္ သည့္ ဝါဒသည္ ပင္လံု လမ္းစဥ္ ႏွင့္ ဆန္႕က်င္ ေသာ လမ္းစဥ္ သာျဖစ္ေပသည္။ ပင္လံုကိုေက်ာခိုင္း ျခင္းအားျဖင့္ ဗမာအပါအဝင္ မည္သည့္ လူမ်ိဳူးကို မွ် ေကာင္းက်ိဳး မျပဳႏိုင္ခဲ့ ေၾကာင္း၊ ဗမာ့ တပ္မေတာ္ အပါအဝင္ မည္သည့္ အဖြဲ႕အစည္းကိုမွ အက်ိဳးမျပဳခဲ့ေၾကာင္း သမို္င္း အေတြ႕အၾကံဳမ်ား အရ အခိုင္အမာ သက္ေသထူ ခဲ့ ၿပီးျဖစ္သည္။
ပင္လံုႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို အင္အားစုအားလံုးတို႕၏ စုစည္းမႈခြန္အားျဖင့္ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုျပည္သူတို႕ႏွင့္ အတူ စည္းစည္းလံုးလံုး ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ၾကပါစို႕။

25 May 2014

ျပည္တြင္းစစ္သမိုင္းတြင္ အျခားေသာအေရးႀကီးသည့္ သမိုင္းအလွည့္အေျပာင္းမ်ားကိုေအာက္ပါ လင့္ တြင္ဖတ္ရႈႏိုင္ပါသည္။

http://vansangva.com/vansangva-library/#10

- See more at: http://vansangva.com/panglong-articles/the-virtual-collapse-and-proposed-restoration-of-panglong-pyidaungsu/#sthash.CJiu0d2I.UVSuxsvu.dpuf

Zomi Media and Writers Association (ZoMWA) Kiphuankhia:

Tuhun leitung khuahun paizia manlang mahmah in pilna siamna, hauhna le khantohna lamah nawhtai mahmah ta hi. Na khempeuh mihing tha tawh kisem nawn loin huihlak maimom kici Internet tungtawn in Computer bek tawh innphual zaang tutmun pan pilna, siamna le khantohna ding na lianpipi akisep ziahziah hun ahi hi. Hun tomno minute khat sungin huihlak tungtawn in leitungbuppi thukizaktuah hun ( Media and Information Technology- IT) ahih manin mipilte in leitung khuaneu (Global Village) ci liang uh hi. 

Hih a khangto mahmah khuahun tuiluangpi sungah Zomite zong ut in ut ta kei leng nungta le khuasa hita i hih manin, khuahun zui in nuntak theih ding kisam hi. Khuahun zui a nungta thei mite pen leitung khuahun tawh luangkhawm uh ahih manin khangto pah uh hi. Tua hi a, hih akhangto mahmah leitung i hong kalh thubulpite sungah ei Zomite' kisap le neihloh a phamawh khatin "Media le Laigelhna" lam tawh minam picing khat suahna ding cih ahi hi. 

Hih i kisap thulianpi tawh kisai-in abeisa kum khat lai akipan gamsung gampua a om Zomi Media le Information lam a uk le aveii nasemte khat le khat thukizaktuahna kinei hi. Minam khantohna ding veiinate Pasian in hong thukimpih in abeisa January 11,2015 (Sunday) ni-in " Zomi Media le Laigelhsiamte Kipawlna-Zomi Media and Writers Association (ZoMWA) cih kiphuankhia petpet in, Yangon khuapi laizang a om Myanmar Writers Association (MWA)te' zumpi, Meeting Hall, No. 173/ 175, 8 Floor,Pansodan Street, Yangon ah Zomi mipil,misiam muan le suan mimal 50 val tawh ZoMWA vai akhatveina mipi tawh kimuhkhopna thupitak kinei thei hi. 

Tua kimuhkhopna hunah Kawlgam Media lam nasem tuamtuam pan makaite le thuthak kaikhawmte tampi kihelthei uh hi. Lengla thupi le Thugenpi a kisamte sungah Myanmar Writers Association pan U Tin Hlaing (President of MWA), Myanmar Times Journal pan Mr. Thomas Kean (Chief Editor)te banah Kamayut Media pan thuthak saite in ZoMWA President Dr. Cin Khan Lian le Tongsan pu te Interview nei uh hi. 

Hunpi sungah Lenglapi U Tin Hlaing (President of MWA) in Media and Myanmar Writers cih thugenna nei a, Myanmar Times pan Mr. Thomas Kean (Chief Editor) in Journalists and Journalism Writing Skills cihte gen hi. ZoMWA pan Dr. Cin Khan Lian ( President of ZoMWA), in ZoMWA le Mipi' vaipuak, Prof.C. Thang Za Tuan ( Patron of ZoMWA) in Thukong Honna, Sia Khampeek (Patron of ZoMWA ) in ZoMWA piankhiat zia tomkim, Steven Cin Za Khai (General Secretary)in Myanmar Writers and history cih bangin thugenna nei uh a, a paikhawm mipite in thangah le kilawpthei mahmah hi. 

Tua banah mipite sung pan minutes 3-5 sung amau muhna ciat thugenna kineisak in, tampi mahin a lunggulhna le a lawpnate uh pulak ziahziah uh hi. Mipi kikhopna hun sungah a kihel khempeuh Tongsan Media Group pan Welcome Drink, Cake le Dinner nasiatak kivak ziahziah hi. Hih ZoMWA vai ah sum le pai akipan Zominam le Zogam veiina tawh gampua lam pan mapang sanggamte khempeuh zong ZoMWA min tawh lungdamna lianpi kinei hi. Hih ZoMWA pen minam kician khat in neihloh aphamawh le tuhun le mai lam khang hun dongah akisam semsem ding hi a, leitung pianzawh Zomite' tangthu sungah a om ngei nailo khuahun lap kipawlna (NGO) khat ahih manin, Zomite tangthu sungah laimai thak kiphen khia ahi hi.

ZoMWA in Ngim le tup, Vision le Mission kiciantak kinei-in, sep masak ding le sepzom ding cihte kinei diudeu hi. ZoMWA kalsuanzia (Policy) ding zong kiciantak kinei nuam ahih manin, zuih ding Thukhun ngeina (Constituition and Bylaw) cihte kibawl laitak hi. Nasep kipatna ding le kizopna tuamtuam a lemtheih pahna ding ngimna tawh No.142/A, Level 3, Lower Kyimyindaing Road, Alone Township, Yangon ah ZoMWA zum (Office) kihong ta hi. Tua banah ZoMWA tawh kisai kumkhat sung tanu vaipuak hong sepsak ding anuai abangin panmun sehna kinei hi.

ZoMWA Executive Committee:

President ........................... Dr. Cin Khan Lian ( Managing Director of Ar Yone Oo Co.,Ltd.)

Vice President.................... Pu Cin Suan Mang (Treasurer of ZCD/ZNC & Manager of Myanmar Yes Co., Ltd.)

General Secretary.............. Pu Steven Za Khai (Cosmo), Members of Myanmar Writers Association

Assistant Secretary ............Tg. Cin Suan Kap   (General Secretary of ZYA Yangon)

Treasurer ........................... Lia Hau Khan Nuam (Reporter of Myanmar Times Journal)

Members:

Sia Mung Thawn Khai     ( OM Ministry)

Sianu Cing Sian Dim       ( Circulation Manager of Tongsan Weekly Journal)

Patrons:

Prof. C. Thang Za Tuan         (Chief Editor of ZOLUS & Curriculum Director of ILBC)

Sia Khampeek @ Tongsanpu (Founder and CEO of Tongsan Media Group)

Hih ZoMWA pen Zomi Kipawlna (Zomi Community) hi loin, Media and Journalism lam nasemte kipawlkhopna Zomi NGO phungpi khat ahi hi. ZoMWA tawh kisai kivaipuakzia ding Thukhun le thumeilet kiciantak kinei dinga, tulaitak a hampi bawl pawl (Drafting Committee) in bawl kipanta uh hi. Tua a hampi (Drafting) hong man peuhpeuh ciangun a nihveina mipite tungah pulakna kinei kik ding hi. Tua banah gamsung gampua Media and Journalism lam nasem kipawlna (Organization) tuamtuam tawh nasepkhop zia dingte kamkupna kineithei pah ding hi.

ZoMWA Kalsuanzia Ding:

- Vision    : " Laisiam Minam pan Zuunsiam Minam ah "

- Mission  : " ZoMWA tungtawn in kizop diamdiamna pan Khanlawhna le Khantohna bucing Neih zawhna ding "

- Aims & Objectives: 

(a) Laigelh siamna le Thupuak siamna tawh gam le minam khuamuhna tangzaisak ding

(b) Laigelh siam le Thupuak siam tam semsem ding

(c) Laigelh siam le Thupuak nasemte' thalawpna dingin pahpih ding

(d) Laigelh siamte le Thupuak nasemte hu/ dal ding

(e) Laigelh siam le Thupuak nasemte' tungtawn in a khangto minam suak ding

Hih a tunga thubulpite siksan in ZoMWA maban kikalsuan toto ding hi. ZoMWA sungah Zomi laigelhsiamte (Writers) le Thupuak nasem (Journalists) te amau mimal khensatna zui in, ZoMWA member lutzia ding le khawlzia ding cihte akipan kalsuanzia (Policy) kibawl ding hi. ZoMWA tungtawn in Zomite sungah Media lam tawh kisai manawtna thak tawh dinmun sangpi kikalsuan ding hi. ZoMWA Bylaw and Constituition tawh kizui in, maban kalsuan zia dingte hong kitangko behbeh ding hi.

ZoMWA tawh kisai Theihbehnop aneite in:

1. Dr. Cin Khan Lian (President-ZoMWA), Mob: 095101216, Office Tel: 01-216663,Email: cinkhanlian@gmail.com

2. Sia Khampeek ( Patron- ZoMWA ), Mob:0047- 46824269, Email:  khampeek@gmail.com, zomwa@gmail.com ah suaktatak kidong thei ding hi.

ZoMWA Committee tangin,

Sia Khampeek (Tongsan pu)