Sunday 23 February 2014

Mi Masate


     The Teklui Pioneers:
I. Kawlgam (National Level)
(1) Pu J. Khaat Suan (Kawlgam bup tarn 10 a khatna leh Zogam pan B.Sc (Forest '54) ngah masa; Dictionary bawl masa)
(2) Rev. Tuang Khan Kap (Japan ah Development kah, Ordained masa, ZBC GS ngah masa)
(3) Pa Thawng Khan Cin (Kumpi min tawh gamdang pai)
(4) Pu Kaam Lian Maang (Kawlgam sung Zomite lakah {Deputy Director, Bureau of Special Investigation} a lianpen)

II. Zogam (State Level)
(1) Pu Neng Gin - Khuasat leh Hausa 1918
(2) Sgt. Goih Tuang - Dalpau nei in Zola khum masa 1943
(3) Pu Huai Pum - Zomi Hero Award ngah
(4) Syapi Khup Lyan (ASEO, Tarn 10 syapi, Tedim-English Dictionary Bawl)
(5) Rev. Dr. Pum Suan Pau (Doctor of Ministry ngah 1998, TTC Syapi masa)
(6) Fr. Timothy Thawng San Mung (Father ngah masa)
(7) Pa Pum Suak Thang, Tuikhal set nei
(8) Pa Pum Khen Thang, Factory Manager, Myanmar Timber
(9) Revd Mang Tungg Thang (B.Sc. (Q), Kawlla khum, Tedim Zomi sungpan MIT ah fulltime, Zomi pan UB Fellow masa)
(10) Tg. Kham Deih Hao  (Tarn 10 laivuanpi ah Zogam bup ah Eco (Arts) subject ah a khatna 

III. Khua (Local Level)
(1) Pu Nok Suan - Tuangdung nei
(2) Tong masa
(3) Hihnei
(4) Pu Luan Khup - Taang Za Ai
(5) Pu Vungh Za Langh - Taihinn lam masa
(6) Pu Awn Khua Mang - Sikkang inn lam masa
(7) Pu Phung Khan Thang - Nektheih Singno ciing masa
(8) Gan Khawi masa
(9) Bu Phung Za Cin (Palik bu ngah masa)
(10) Pu Go Khen Pau (TEO ngah masa)
(11) Pu Son Khua Hau - Vaimim gawi-set nei
(12) Syanu Dim Khan Niangg - Nurse sem masa
(13) Syanu Vung Khan Lian (Numei buaih ngah masa)
(14) Pa Hang Khua Lian - Bawngleng tawh na sem
(15) Sya Suan Khan Maang (Motor cycle nei masa)
(16) Pa Pau Khen Zen - Star TV nei masa
(17) Syanu Ciang Za Man - Numei Primary Syapi ngah masa
(18) Pa Cin Khan Mung - Football selected
(19) Nu Dim Lam Cing (MA ngah)
(20) Tg. Maang Khan Khai - Internet nei masa
(21) Agatha Cing Ho Nwam - Sister ngah masa
(22) Tg. Twal Sian Khai (MBBS ngah)
(23) Lia Cing Tawi Saang - 5D (Eng, Chem, Phy, Math, Bio) ngah
(24) Lia Cing Sian Huai: B.N.Sc ngah masa

Gamdang a Peemte
(1) Tg. Nang Sian Pau, Thailand
(2) Pa Thang Sawm Lian, Malaysia
(3) Pa Pau Go Maang - Canada tung masa
(4) Tg. Langh Tup Lian (US tung masa)
(5) Tg. Langh Muan Mung, Norway
(6) Tg. Lwan Mun Thang, Germany
(7) Nu Suan Lam Cing, Japan
(8) Nu Ciin Khan Huai, Australia

Gamdang paite
(1) Revd Tuang Khan Kap - Japan
(2) Pu Thawng Khan Cin - Pakistan
(3) Revd Pum Suan Pau - Philippines, Korea, Malaysia, Singapore, Thailand
(4) Pa Pum Khan Khup - Korea
(5) Revd Mang Tungg Thang - Thailand, Philippines, USA, Indonesia, Malaysia
(6) Revd Suan Khan Maang - Nagaland, Thailand
(7) Syanu Ciin Khua Vung - Philippines
(8) Sya Hau Sian Suan - Thailand, Sweden, Denmark
(9) Tg. Thang Lam Mung - Indonesia

Mundang a Peemte
(1) Pu Awn Za Gin, Pyidawtha
(2) Pu Hen Za En, Sakollam khua sat
(3) Pu Thawng Khua Twal, Yangon
(4) Kawlpi

J. Khaat Suan

Picture
Tedim pan tarn VII jo. Tarn X ah Kawlgambup ah a khatna ngah

  1955 - BSc (Forestry)

1955 degree ngah kht ciangin State Timber Board ah sem, Galpi 2na sungin PHAIPI-Tedim kikal lamtawhna ah kuligawng sem. Japante om sungin lam kuli sem. Mangkangte India pan hong paisuk kik ciangin Tedim dong makaih. Tedim ah kum 3 sung sangsia a sep kawmin tarn X zo. TEKLUI ah Private sang phuan.

Tan IV ah Scholarship ngah. Zomite lakpan Manglai pan Zolai (English-Tedim) Dictionary a bawl masa pen, 1952 kum in bawl. Political Science zong Zolai in tei khia. 1960 in si. 

Picture

Profiles

1. Pu Khup Lian
(Teklui suan lakpan Asst. State Education Officer, Tarn 10 siapi, leh Tarn 8 siapi ngah masa pen)

            Galpi nih lai 1944 kum in Tedim gam Teklui khua Pu Awn Khua Mang leh Pi Tel Khua Ciangte sungpan in piang a, a tapa upa pen a hihi. Tarn I pan Tarn III ciang Private Primary School Teklui ah sangg kah hi. 1954 in SHS Tedim pan Tarn IV ong a, 1958 in Kumpi laivuan Tarn VII zo hi. Tarn 9 a sin tuungg in sum haksatna hangin sangg tawp a, ahih hang Fulbright Teacher in sangpi library ah nasep huhsak in sam kik a, California Scholarship pia in sangg kah kik hi. 1960 in kumpi laivuan High SchoolFinal ong in, Tedim ah (Matric Class) Tarn 10 kihong nailo a hih manin Private tawh 1961 kum in ong hi.
            1961-1963 kum 2 sung College kah zolo in, Primary Assistant Teacher (Zolai sia) seem hi. A tuah khak thuaknate hangin sum leitawi zong in Mandalay University ah 1963-64; 1964-67 donggRangoon Institute of Economics ah kah in B.Com (Accounting and Auditing) ngah hi. A sangkah lai in a thu bulphuh: “Buy what you need, don’t buy what you want.” (Na sap lei inla, na deih lei ken) cih ahihi.
            Chin Affairs Council, Hakha in Stipend ngahte Sanggsia semsak a hih manin 1968 pan Economics hilh dingin State High School, Tonzang sangg thak ah Senior Assistant Teacher seem hi. Tua a kipan in sanglam ah seemsuak hi. 1977 in Dip.Ed ngah hi. Sanggsia a sep kum 31 sungah mi ut lohna Zogam khanglam ah kum 15 sung kipiangsak zelzel hi.

            A nasepna teng a nuai a bang hi:

S.No    Designation                               Place                            Period

1. Primary Teacher                   SMS Gamngai; SHS Tedim      1961-1963
2. Senior Teacher                     SHS Tonzang/Matupi/Tedim     1968-1978
3. Middle School Head             SMS Lungngo/Kaptel/Miza          1978-1990
4. High School Head                SHS Paletwa, Thuklai               1990-1997
5. Township Education Officer             Falam                           1997-2000
6. State Asst. Inspector of Schools       Hakha                          2000-2004

 Innkuan Thu

 - Zi neih kum 1965 September – Miss Dim Zam
- Ta neih vekpi (1968-1986)    - Tanu 3 leh Tapa 5
- Unau  numei 4 leh pasal 2
- Nu leh pa sih kum      (nu-1976, pa 1984)
- Kituiphum kum           1975

Suan Leh Khakte

  1. Sianu Ciang Za Man (Primary Head)
  2. Sianu Vung Khan Ciin (PAT, Deceased)
  3. Revd Mang Tungg Thang (Associate Dean, MIT)
  4. Sianu Zo Lam Niang (BA, JAT)
  5. Tg Langh En Kham (AGTI)
  6. Tg Pau Siam Kim (B.Th, M.Div.)
  7. Tg Thang Sian Suan (Helper, Library- MIT)
  8. Tg Thang Hau Langh (BSc, BARS)
A tu: Tg Lian Thawn Saang
            Kumpi na kum 38 a sep sungin thu nawngkai tuakkha ngeilo hi. A zakhan na dingin khat vei beek “Interview” tu khalo hi. 2004 November ni 1 ni in kum 60 tawh pension la hi. Pasian hehpihna tawh a tate teng tarn 10 ong gai uh hi.
           2008 kum in Tedim-English Dictionary bawl a, ZCLS in 2008 ai di in Book of the year pahtawina pia hi. 2010 Kawlgam kiteelpi na ah Chin National Party (CNP) pan in kidem hi.
            A sangg kah tuungg in sum haksat manin hun tom pen tawh degree a ngah ding a sawm ahihi. “Ka khangual ka bat zawhlohna in Sunday School ka kah khak loh man hi” ci lian hi. Lai siam pente ahih loh hang lai kiat ding patau ngeilo hi.
            A tate makaih hun ding omlo hitaseleh, Pasian in thupha pia a, a tate thumang uh ahih manin, tu in a tate kepna sungah, lung nuam in tawlnga hi. (Kapteel khua ah Siapi a sep lai in a siapihte tawh kikhaam in Zola dawng 100 a kizom in gen thei ahih manin zo hi. Tonzang ah SAT a sep lai in a saangnaupangte in "Sia Khup Lian lah mitpil lua.." cih la phuah uh hi.)
Picture

2. Rev. Tuang Khan Kap
(ZBC-GS, Rev. Ngah Masa, Japan pai masa)

Teklwi suan Rev. Tuang Khan Kap, Pyidawtha Church pastor pen March 15, 2008 ni in Falam pan in Zomi Theological Collge (ZTC) in pah tawina lai "Distinguish Alumni Member" (DAM) pia uh hi. Amah pen 1972 kum in ZTC pan C.Th tawh a mann ahihi. Amah pen Teklwi khua pan CHristian a suak masa pawl ahi Pu Awn Za Gin leh Pi Thang Do Zen te sungpan in 15-10-1950 ni in Teklwi khua ah a suak ahihi. Primary School Teklwi khua ah kah in, Middle School Tedim ah a kah ahihi.

Rev. Kappu pen Zogam bup Tuiphumte kipawlna Zomi Baptist Convention (ZBC) ah General Secretary 1997 pan in 2001 dong a shem ngei ahihi. Tu in tapa 3 leh tanu 4 nei in, Pyidawtha khua, Kawlpi gam ah teeng in Tuiphum Pawlpi ah Senior Pastor shem lai hi.

ZTC pan in 2008 kum ZTC saanq tuah pawi ah Pahtawina akipiakna ahangin ZTC sang mann ahih banah, mipi adi in na lianpi asepna, Bio-gas tawh meiset leh buh gawiset abawlna, tui khuk tuamtuam a tawhna cihte in mipi phat tuamna apia ahih manin hih bang a pahtawina lianpi a kipia ahihi. Hih bang pah tawina pen ZTC panin kum 3 teh khat veita bek mi khat tungah a kipia di ahihi. Tua hi in angah baihlo di thu khat ahihi.

No comments:

Post a Comment